Verkopen bedrijf

U bent ondernemer en heeft jaren gewerkt om uw bedrijf uit te bouwen. Jaren waarin u vaak meer dan de gemiddelde 40-urige werkweek heeft gemaakt. Op een gegeven moment, kan zich echter het moment aandienen om het bedrijf te verkopen. Dat kan gebeuren omdat uw onderneming in zwaar weer zit, omdat u met pensioen wilt gaan, omdat u meer vrije tijd wilt of simpelweg omdat u een goed (voorwaardelijk) bod heeft gekregen.

Dit artikel gaat over het verkopen van uw bedrijf. Hoe gaat het verkopen van een bedrijf in zijn werk? Wat zijn aandachtspunten? Welke risico’s loopt u bij het verkopen van uw bedrijf en hoe vermijdt u die?

Verkopen bedrijf

Het verkopen van een bedrijf brengt veel vragen met zich mee. Het verkopen van uw bedrijf gaat niet enkel om de hoogste prijs krijgen. Het betreft ook vragen waar u als ondernemer waarschijnlijk nooit aan heeft gedacht:

• Wat is de beste manier om het bedrijf te verkopen en welke manier zijn er?
• Hoe geef ik een potentiële koper inzage in de boeken zonder dat hij met bedrijfsgegevens aan de haal gaat?
• Welke gegevens moet ik aan de koper kenbaar maken en wat mag ik achterhouden?
• Kan ik me op elk moment terugtrekken uit de onderhandelingen?
• Wie draagt welke kosten in de onderhandelingen?
• Gaat mijn personeel automatisch mee naar de koper van de onderneming of blijven zij bij mij in dienst?
• Hoe draag ik mijn onderneming feitelijk gezien over?
• Moet ik naar een notaris of kan de verkoop van het bedrijf zonder notaris worden afgehandeld?

In dit artikel zullen we een aantal van die vragen beantwoorden. We doen dat aan de hand van drie punten:

1. Mogelijkheden bij verkopen bedrijf;
2. Onderhandelen voor verkopen bedrijf;
3. Daadwerkelijke overdracht van het bedrijf.

1. Mogelijkheden bij verkopen bedrijf

Voordat het bedrijf wordt verkocht, is het van belang om te bekijken hoe een bedrijf verkocht kan worden. In elk geval wordt de verkoop definitief gemaakt door het sluiten van een overeenkomst.

Afhankelijk van de rechtsvorm van uw bedrijf, zijn er verschillende manieren om uw onderneming te verkopen. Er bestaan in beginsel twee manieren voor het verkopen van uw bedrijf:

• De bedrijfsovername, ook wel een ‘activa-passiva-transactie’ genoemd. Daarbij worden alle activa en alle passiva overgedragen. De overnemer kan echter besluiten om bepaalde delen niet te willen overnemen. Dat vertaalt zich dan meestal ook in de overnameprijs.
  • Geschikt voor de eenmanszaak, personenvennootschappen (zoals de vof), de bv en de nv.
• De aandelenovername, waarbij de aandelen van de aandeelhouder van de rechtspersoon worden overgekocht. De rechtspersoon blijft geheel in tact, maar krijgt wel een nieuwe aandeelhouder.
  • Geschikt voor de bv en de nv. Niet geschikt voor de eenmanszaak of vof.

Meer over dergelijke overnames is te vinden in het artikel over fusies, aangezien fusies op dezelfde manier vorm krijgen als overnames.

Uiteraard kan het verkopen van het bedrijf in de praktijk lastige variaties van bovenstaande vormen aannemen. Het is verstandig om bij de uiteindelijke keuze een jurist te raadplegen.

2. Onderhandeling bij verkopen bedrijf

Het onderhandelen bij de verkoop van het bedrijf is een van de belangrijkste zaken die moeten gebeuren. Het is aan te bevelen om voordat de onderhandeling begint, een goede intentieovereenkomst (‘letter of intent’) te tekenen. Daarin legt de koper vast dat hij daadwerkelijk van plan is om het bedrijf te kopen en dat hij te goeder trouw zal onderhandelen.

Tevens kan in de overeenkomst worden vastgelegd dat de potentiële koper alle gegevens die hij onder ogen krijgt bij een boekenonderzoek (‘due dilligence’) geheim moet houden en niet mag gebruiken. Het is aan te bevelen om ook een boetebeding op te nemen voor overtreding van deze verplichting. Wordt dat niet gedaan, dan moet voor het verkrijgen van compensatie (schadevergoeding) worden bewezen dat er ook daadwerkelijk schade is geleden. Dat is meestal erg lastig en is vaak een bron van discussie.

Verder kan bij het verkopen van het bedrijf van belang zijn om vast te leggen binnen welk kader onderhandelingen worden gevoerd en vooral ook wie welke kosten draagt. Dat is ook van belang indien de verkoop van het bedrijf niet doorgaat, om zo precontractuele aansprakelijkheid uit te sluiten. Daarbij kan ook worden afgesproken wanneer er sprake is van een definitieve overeenkomst. Met die afspraak kan worden voorkomen dat er sneller een (juridisch bindende) overeenkomst ontstaat dan dat de partijen willen.

Ook is het van belang om u te realiseren dat er in een dergelijke overeenkomst nog veel meer kan worden opgenomen (en dat de wederpartij met voorstellen kan komen die uiterst onacceptabel zijn). Het verdient daarom ook hier aanbeveling een goede jurist deze overeenkomst op te laten stellen.

Ten slotte is van belang om de identiteit van de potentiële koper van het bedrijf vast te stellen en ook zijn bevoegdheid vast te stellen. Is de heer Jansen als manager wel bevoegd om overeenkomsten te sluiten voor de potentiële koper Pietersen BV, of mag enkel de heer Pietersen als directeur dat zelf? Doet u dat niet (goed), dan kan het verkopen van uw bedrijf een ware nachtmerrie worden.

Is alles goed geregeld, dan kan worden gestart met het onderhandelen over alle aspecten rondom het verkopen van het bedrijf. Die procedure gaat van het boekenonderzoek tot het onderhandelen over de prijs. Het is van belang dat u hierbij de juridische en fiscale aspecten rondom de afspraken goed in de gaten houdt!

3. Daadwerkelijke overdracht van bedrijf

Is de verkoop van het bedrijf rond, dan moeten de afspraken feitelijk in gang worden gezet. Hoe dat precies werkt, is afhankelijk van de precieze afspraken die zijn gemaakt en van de precieze vorm die gekozen wordt voor het verkopen van het bedrijf.

• Is er sprake van het verkopen van het bedrijf via een zogenaamde bedrijfsoverdracht (zie voor de uitleg onder punt 1), dan kunnen roerende goederen worden overgedragen zonder tussenkomst van een notaris. Onroerende goederen (zoals een bedrijfspand), moeten worden overgedragen met tussenkomst van een notaris. Is er niet afgesproken dat werknemers in dienst treden bij de koper, dan kan dat in bepaalde gevallen toch betekenen dat werknemers na de verkoop van het bedrijf overgaan naar de koper. Meer hierover is te vinden in het artikel over overgang van onderneming.
• Is er sprake van een aandelenoverdracht, dan zullen verkoper en koper de daadwerkelijke overdracht ook via de notaris moeten regelen. Werknemers en bedrijfsmiddelen blijven in de rechtspersoon zitten en gaan automatisch mee over.

Verkopen bedrijf – Conclusie

Zoals hierboven is te zien, heeft het verkopen van een bedrijf veel voeten in de aarde. Hoe groter uw bedrijf is, hoe meer werk er verzet zal moeten worden en hoe belangrijker bovenstaande punten zijn. Tevens is het van belang om u te realiseren, dat behalve de bovenstaande punten, nog veel meer zaken van belang kunnen zijn bij het verkopen van een bedrijf. Advies op maat is daarbij zeer aan te raden.

De verkoop van uw bedrijf is een grote stap in uw professionele en vaak ook in uw privéleven. Het is een stap om serieus aan te pakken omdat de belangen groot zijn. Het is daarom aan te bevelen om daarbij een jurist te raadplegen. Zo zorgt u ervoor dat uw bedrijfsoverdracht zonder (juridische) problemen verloopt.