Splitsing onderneming

Soms worden ondernemingen samengevoegd: de fusie of overname. Het komt echter ook voor, dat één onderneming juist wordt opgesplitst in twee of meerdere ondernemingen: de splitsing.

Over die splitsing gaat dit artikel. Wat is een splitsing precies? Welke ondernemingen kunnen splitsen? Welke soorten splitsing bestaan er? Wat zijn de verdere regels?

Splitsing

Splitsing kan plaatsvinden bij (vrijwel) alle rechtspersonen: de bv, de nv, de coöperatie en de onderlinge waarborgmaatschappij kunnen splitsen. Ook rechtsvormen die normaliter niet worden gebruikt om een onderneming te drijven kunnen gesplitst worden: de stichting en de vereniging. Door de verkoop van bedrijfsmiddelen, is het overigens ook denkbaar dat een eenmanszaak of vof feitelijk gesplitst wordt. Dit artikel gaat echter enkel over de splitsing van de eerder genoemde rechtspersonen.

Bij een splitsing moeten de partijen dezelfde rechtsvorm hebben. Is dat niet het geval, dan zullen ze zichzelf moeten omzetten als ze toch willen splitsen.

Splitsing tijdens een faillissement of een surseance van betaling is in beginsel niet mogelijk. Ook bij een reeds ontbonden rechtspersoon is splitsing niet toegestaan indien er al is gestart met de vereffening van het vermogen.

Soorten splitsing

Er zijn drie verschillende soorten splitsing mogelijk:

Zuivere splitsing. Bij een zuivere splitsing houdt de rechtspersoon die splitst op te bestaan. Er ontstaan twee of meer nieuwe rechtspersonen die het vermogen van de eerste rechtspersoon ontvangen.
Afsplitsing. De afsplitsing houdt in, dat (een deel van) het vermogen wordt afgesplitst in een of meer nieuwe rechtspersonen. Een van die rechtspersonen moet worden opgericht door de splitsende rechtspersoon óf de aandeelhouders of leden van de splitsende rechtspersoon moeten de lidmaatschapsrechten of aandelen van minimaal één van de nieuwe rechtspersonen ontvangen.
Hybride splitsing. Een splitsing waarbij de oude rechtspersoon blijft bestaan, maar waarbij het gehele vermogen over gaat naar twee of meer nieuwe rechtspersonen.

Zoals gezegd, kunnen er ook andere soorten ‘splitsingen’ bestaan, die door juristen niet direct als splitsing worden gezien, maar die er wel op neer komen. Denk daarbij aan:

Overname van aandelen. Door de verkoop van de aandelen in een dochteronderneming, kan een onderneming die uit meerdere rechtspersonen bestaat (bv’s bijvoorbeeld) tot een splitsing komen.
Verkoop van bedrijfsmiddelen. Door het verkopen van (een gedeelte) van de inhoud van een rechtspersoon aan een andere rechtspersoon, kan er ook een feitelijke splitsing plaatsvinden. Dit is in feite hetzelfde als een bedrijfsfusie.

Werkwijze splitsing rechtspersoon

Zodra er door het bestuur is besloten dat de rechtspersoon gesplitst moet worden, wordt een voorstel tot splitsing opgemaakt. Daarin staan onder meer de manier van splitsing, hoe de splitsing vorm moet gaan krijgen, hoe de rechtspersonen na de splitsing eruit gaan zien en wie de splitsing moet gaan goedkeuren. Samen met jaarrekeningen, jaarverslagen en tussentijdse vermogensopstellingen wordt dit voorstel bij het Handelsregister van de Kamer van Koophandel gedeponeerd.

Het besluit tot splitsing wordt in beginsel genomen door de algemene vergadering van aandeelhouders. Dat kan echter pas gebeuren een maand na het nederleggen van het voorstel tot splitsing in het Handelsregister.

De daadwerkelijke splitsing gebeurt bij de notaris: er is een notariële akte nodig. Dat moet binnen zes maanden na het deponeren van het voorstel gebeuren. De splitsing moet door elke rechtspersoon worden ingeschreven bij de Kamer van Koophandel.

Vernietiging (terugdraaiing) splitsing

Het terugdraaien van de splitsing door vernietiging kan enkel bij de rechter gebeuren. Het kan enkel onder strikte voorwaarden gebeuren:

Er moet sprake zijn van een van de gronden die in de wet zijn aangegeven (over het algemeen het niet naleven van bepaalde verplichtingen);
Het gebrek moet nog niet hersteld zijn (de rechter kan ook een termijn geven voor het herstellen: wordt het gebrek binnen die termijn hersteld, dan is ook geen vernietiging mogelijk);
Er zijn nog geen zes maanden verstreken na het inschrijven van de splitsing bij de Kamer van Koophandel;
De gevolgen van de splitsing zijn al zo groot, dat het terugdraaien ervan eigenlijk niet meer passend is.

Splitsing is met veel regels omgeven

Hierboven hebben we geprobeerd om een algemene indruk te geven van wat er allemaal bij de splitsing van een rechtspersoon komt kijken. Het is echt slechts een algemene indruk, omdat een splitsing een lange tijd in beslag neemt en er een grote hoeveelheid aan regelgeving bestaat die de splitsing vormgeeft.

Bent u van plan om uw onderneming te splitsen, dan is het altijd verstandig om informatie daarover in te winnen bij een jurist. Hij kan u vertellen wat in uw situatie de beste oplossing is.