De sportschool, tijdschriften en een afspraak met de bakker dat hij elke dag twee broden levert: ze zijn allemaal een soort abonnement. Dat gaat goed totdat een van beide partijen (meestal degene die het abonnement afneemt, de klant) het abonnement wil opzeggen.
Het komt geregeld voor dat de wederpartij besluit dat er een enorm lange opzegtermijn is, dat opzeggen niet mogelijk is of slechts onder bepaalde (vergezochte) voorwaarden.
Hoe zit dat precies? Wat zijn je rechten als je een abonnement wil opzeggen?
Abonnement / Duurovereenkomst
In de juridische wereld wordt niet van abonnement gesproken. Daar gaat het over een ‘duurovereenkomst’ als over een abonnement wordt gesproken. Het gaat dus over een rechtsgeldig gesloten overeenkomst tussen twee partijen die voor een bepaalde of onbepaalde duur wordt aangegaan.
De duurovereenkomst komt in een aantal vormen voor, maar in de wet komen er maar enkelen specifiek voor, waaronder bijvoorbeeld de arbeidsovereenkomst en de huurovereenkomst. Ook de opzegging/ontbinding van de arbeidsovereenkomst is bijvoorbeeld apart geregeld, net als het einde van de huurovereenkomst.
Voor veel van de andere overeenkomsten kan enkel worden gekeken naar de algemene regels voor overeenkomsten. Daarnaast heeft de jurisprudentie hierover verdere duidelijkheid gegeven.
Algemene regels abonnement of duurovereenkomst
In principe is het zo dat bij het afsluiten van een abonnement of een duurovereenkomst een aantal zaken op papier worden gezet. Meestal wordt daarbij ook geregeld dat de duurovereenkomst afloopt op een bepaald tijdstip, dat er een bepaalde opzegtermijn is of dat deze opzegtermijn er juist niet is.
Wanneer er iets is afgesproken gelden deze regels in beginsel, dus ook voor het opzeggen van een duurovereenkomst. Uitzondering in de wet is de wet koop op afstand, waarbij consumenten die bijvoorbeeld via internet de duurovereenkomst zijn aangegaan, deze meestal binnen zeven werkdagen kunnen stopzetten. Let op: dit kan niet voor een abonnement op bijvoorbeeld tijdschriften en kranten.
Voorwaarden voor opzegging abonnement in algemene voorwaarden
Vaak worden regels over het opzeggen van een abonnement in de algemene voorwaarden opgenomen. Dat heeft voordelen voor degene die deze opstelt: er kan naar worden verwezen in het originele contract én vrijwel niemand leest de algemene voorwaarden, waardoor men vaak akkoord gaat met bedingen die erg in het voordeel van de opsteller van de algemene voorwaarden zijn.
Zoals gezegd: wanneer er iets is afgesproken over de opzegging van een abonnement geldt die afspraak. Kan Weekblad X dan dus in de algemene voorwaarden opnemen dat de opzegtermijn 10 jaar is?
Meestal niet. Er wordt in de wet een verschil gemaakt tussen ondernemingen en natuurlijke personen (de gewone consument). Bedrijven moeten zelf aantonen dat een bepaald beding onredelijk bezwarend is, terwijl natuurlijke personen kunnen aantonen dat het beding onredelijk bezwarend is via een grijze en een zwarte lijst met bedingen.
Het gevolg daarvan is onder andere dat natuurlijke personen vrijwel elk beding in de algemene voorwaarden dat een abonnement stilzwijgend verlengt met meer dan een jaar kunnen vernietigen. Een beding in de algemene voorwaarden dat de opzegtermijn langer dan drie maanden maakt is, tenzij de wederpartij een goede reden heeft, ook vernietigbaar. Ten slotte is elk beding vernietigbaar dat niet op de lijsten staat en waarvan kan worden bewezen dat het onredelijk bezwarend is.
Meer over algemene voorwaarden is te lezen in het artikel over algemene voorwaarden.
Wanneer er niets is afgesproken: jurisprudentie over de duurovereenkomst
Wanneer de duurovereenkomst of het abonnement geen bepalingen bevat waarin de voorwaarden voor opzegging zijn besproken, ontstaat een probleem. De wet geeft namelijk niet voor alle duurovereenkomsten regels, waardoor het onduidelijk is welke opzegtermijnen in acht moeten worden genomen en welke rechten en plichten er verder zijn. De duurovereenkomst of het abonnement loopt immers in principe ‘eeuwig’ door. Gelukkig is dat uitgewerkt in de jurisprudentie.
De Hoge Raad geeft als regel dat in een dergelijk geval de mogelijkheid voor opzegging afhangt van de redelijkheid en billijkheid en de omstandigheden van het geval. Er bestaat dus geen allesomvattende regel die zegt dat een opzegging altijd mogelijk is.
Dat houdt volgens de jurisprudentie in dat er onder andere moet worden gekeken naar de reden voor opzegging en of de opzegtermijn in acht is genomen.
Die termijn moet in acht worden genomen wanneer daar een zwaarwegende grond voor aanwezig is, bijvoorbeeld doordat de wederpartij door de aard of duur van het abonnement/duurovereenkomst mocht vertrouwen dat opzegging niet zou plaatsvinden of doordat de opzeggende partij een monopoliepostie heeft. De lengte van de opzegtermijn moet redelijk zijn. Wanneer deze termijn niet in acht is genomen en er schadevergoeding is betaald ter compensatie, wordt dat ook meegenomen in een beslissing van de rechter over mogelijkheid van opzegging.
Kort samengevat: wanneer er niets is afgesproken bij een abonnement kan er meestal wel worden opgezegd, waarbij soms een opzegtermijn in acht moet worden genomen (of een schadevergoeding betaald moet worden) wanneer daar een grond voor is.
Opzeggen abonnement – Conclusie
Voor het opzeggen van een abonnement is het dus verstandig om eerst te kijken naar de verplichtingen die uit de overeenkomst volgen. Staat in de overeenkomst dat er een opzegtermijn van een maand is, dan moet die in acht worden genomen. Staat in de overeenkomst dat er een einddatum is, dan is dat ook daadwerkelijk de einddatum. Dit zal in verreweg de meeste gevallen een oplossing bieden.
Wanneer er niets is afgesproken blijft een abonnement/duurovereenkomst in principe eeuwig voortduren totdat het wordt opgezegd. Meestal kan deze duurovereenkomst worden opgezegd, waarbij soms een opzegtermijn in acht moet worden genomen.
Heeft u problemen met het opzeggen van een abonnement en wil de wederpartij u dwingen om toch een bepaald bedrag te betalen? Wilt u zelf een duurovereenkomst handhaven, terwijl de wederpartij deze niet correct nakomt? Het kan in een dergelijk geval verstandig zijn om een jurist in te schakelen. In zijn verreweg de meeste gevallen geldt daarbij: hoe eerder in het proces u juridische bijstand heeft, hoe groter de kansen op een gunstige uitkomst.
