Wanneer u een overeenkomst van opdracht heeft gesloten met een opdrachtnemer of opdrachtgever, gaat u ervan uit dat deze overeenkomst gewoon wordt nagekomen. Toch kan het zijn dat u ervan af wilt, bijvoorbeeld omdat de andere partij haar afspraken niet nakomt.
In dit artikel bekijken we het ontbinden van de overeenkomst van opdracht. We bekijken wanneer ontbinding mogelijk is, hoe het in zijn werk gaat en wat de alternatieven zijn.
Ontbinden overeenkomst van opdracht
Ontbinding van de overeenkomst van opdracht is een maatregel die gewoonlijk wordt gebruikt in geval van wanprestatie. In het geval wanprestatie niet aan de orde is, wordt gewoonlijk gekozen voor bijvoorbeeld opzegging van de overeenkomst.
Aangezien de wettelijke bepalingen over de overeenkomst van opdracht grotendeels van regelend recht zijn, wil dat zeggen dat er eerst in de overeenkomst moet worden gekeken (en naar de algemene voorwaarden). Staat daar niets in of voor zover ze onvolledig zijn, geldt de wettelijke regeling. We bekijken beiden hierna.
Bekijk overeenkomst en algemene voorwaarden
Het ontbinden van een overeenkomst van opdracht is niet zomaar mogelijk. In beginsel moet eerst in de overeenkomst zelf worden gekeken wat daar staat over ontbinding. Die bepalingen zijn over het algemeen het belangrijkst.
Staat in de overeenkomst dat er altijd een ingebrekestelling moet worden verzonden voordat ontbinding mogelijk is, dan moet u zich daaraan houden. Staat er dat ontbinding is uitgesloten, dan zal dat over het algemeen gelden. Is ontbinding enkel mogelijk in een bepaald geval, dan betekent dat dat daar ook sprake van moet zijn voordat u de overeenkomst van opdracht kunt ontbinden.
Dergelijke bepalingen kunnen ook in de algemene voorwaarden staan. Die moeten dus ook worden doorgenomen op inhoud. Wel moet worden gedacht dat algemene voorwaarden vaak al sneller terzijde kunnen worden gesteld (bijvoorbeeld omdat ze op de zwarte lijst of grijze lijst staan, omdat ze om een andere reden onredelijk bezwarend zijn, of simpelweg omdat de algemene voorwaarden niet van toepassing zijn vanwege het niet juist van toepassing verklaren ervan).
De wet over het ontbinden van de overeenkomst van opdracht
Staat er niets in de overeenkomst van opdracht over ontbinding of is er nooit een schriftelijke overeenkomst gemaakt? Dan zijn de regels uit de wet van toepassing. Ook kunnen de regels van de wet aanvullend werken indien de overeenkomst niet volledig is met betrekking tot het ontbinden ervan.
In beginsel geldt, dat het ontbinden van de overeenkomst van opdracht steeds mogelijk is zodra er sprake is van een tekortkoming én het niet mogelijk is (of niet direct mogelijk is) voor de wederpartij om de verplichtingen alsnog na te komen.
Is het wel nog mogelijk om de verplichtingen na te komen, dan moet de wederpartij eerst in verzuim zijn voordat ontbinding mogelijk is. Verzuim kan op een aantal manieren ontstaan, waarvan de meest bekende (en meest gebruikte) de ingebrekestelling is.
Het ontbinden van de overeenkomst van opdracht kan dus op grond van de wet enkel in het geval er een tekortkoming in de nakoming van de overeenkomst is. Een tekortkoming kan ontstaan doordat de overeenkomst niet wordt nagekomen, maar kan ook ontstaan door bijvoorbeeld het niet naleven van de verplichtingen die het (in de wet opgenomen) goed opdrachtnemerschap met zich meebrengen.
Alternatieven voor het ontbinding
Stel dat het niet mogelijk is om de overeenkomst van opdracht te ontbinden op grond van de overeenkomst en de wet. Hoe komt u dan toch van de overeenkomst af?
In een dergelijk geval kunt u gebruik maken van de andere mogelijkheden die de wet nog biedt, waaronder:
- Opzegging;
- Nietigheid;
- Vernietiging;
- Beëindiging met wederzijds goedvinden.
Niet elke mogelijkheid is in elke situatie geschikt als alternatief voor het ontbinden van de overeenkomst van opdracht. Zo is opzegging bijvoorbeeld niet mogelijk indien dat is uitgesloten in de overeenkomst (al is dat dan weer niet mogelijk indien de opdrachtgever een particulier is), kan er geen beroep worden gedaan op nietigheid of vernietiging indien daar geen juridisch goede reden voor is en is bij beëindiging met wederzijds goedvinden medewerking van de wederpartij noodzakelijk.
Twijfelt u of er in een bepaald geval voldoende reden is om de overeenkomst van opdracht niet te ontbinden, maar een alternatieve route van beëindiging te kiezen, dan overlegt u het best met een jurist.
Mocht er geen beëindiging mogelijk zijn, dan zouden er eventueel mogelijkheden kunnen zijn om schadevergoeding te vorderen, naast nakoming van de overeenkomst. Ook kunt u besluiten om uw eigen verplichtingen op te schorten totdat de wederpartij al zijn verplichtingen is nagekomen.
Ontbinden van een overeenkomst van opdracht – Conclusie
Het ontbinden van een overeenkomst van opdracht gebeurt normaal gesproken in het geval er sprake is van wanprestatie. Of er in een bepaald geval sprake is van wanprestatie en of de overeenkomst van opdracht ontbonden kan worden, hangt af van de precieze situatie en van wat er in de overeenkomst staat. Is ontbinding helemaal niet mogelijk, dan kan het zo zijn dat er wel nog andere manieren zijn om van de overeenkomst af te komen, zoals opzegging van de overeenkomst of een beroep op vernietiging.
Indien u een overeenkomst van opdracht wilt ontbinden, maar niet zeker weet hoe u het best kunt handelen, kunt u het best een jurist raadplegen. Dat geldt ook indien u in een conflict terecht bent gekomen rondom het ontbinden van de overeenkomst van opdracht en daarbij bijstand nodig heeft.
