Wanneer iemand rechtshulp nodig heeft, is diegene vaak bang dat dit veel geld zal kosten. De logische vraag is dan: bestaat de gratis advocaat en waar vindt u hem? De gratis advocaat bestaat niet als zodanig, maar er bestaan wel alternatieven die erop lijken.
Gratis advocaat
Zoals gezegd, bestaat de gratis advocaat niet. Het is voor advocaten namelijk niet toegestaan om gratis te werken (al is een eerste gesprek op inloop vaak wel gratis). Het resultaat van die regel zou natuurlijk zijn dat veel rechtzoekenden geen rechtsbijstand zouden kunnen betalen.
Aangezien dat niet de bedoeling is, zorgt de overheid voor gesubsidieerde rechtsbijstand. Dit lijkt op een gratis advocaat en wordt vaak aangeduid met termen als ‘pro deo advocaat’ of ’toevoeging’.
Krijgt u met gesubsidieerde rechtsbijstand een gratis advocaat?
Met gesubsidieerde rechtsbijstand krijgt u geen gratis advocaat. De overheid betaalt uw advocaat namelijk: de advocaat wordt niet door u, maar door de schatkist betaald. Zo hebben ook mensen met lagere inkomens toegang tot de rechter.
Is de advocaat voor u dan wel een ‘gratis advocaat’? Nee, helaas niet. U heeft namelijk altijd een eigen bijdrage in uw zaak. Die bijdrage varieert van 127 euro tot 786 euro, afhankelijk van uw inkomen. Simpele zaken kunnen met een lagere eigen bijdrage worden afgehandeld, maar ook dan heeft u geen gratis advocaat.
De exacte regels voor gesubsidieerde rechtsbijstand
Wanneer heeft u toegang tot die ‘bijna gratis advocaat’? Dat hangt af van uw inkomen en van uw vermogen. Had u twee jaar geleden meer vermogen dan het heffingsvrije vermogen (zo’n 20.000 euro), dan heeft u zelfs geen recht op gesubsidieerde rechtsbijstand. U betaalt dan de gehele rekening zelf.
Had u niet zoveel vermogen én gaat u niet over een bepaalde inkomensgrens heen, dan komt u wel in aanmerking voor gesubsidieerde rechtsbijstand. Uw advocaat kan een dergelijk verzoek indienen.
Voor de precieze grenzen en regels, kunt u kijken in het artikel over de ‘pro deo’ advocaat.
Met uw rechtsbijstandsverzekering een ‘gratis advocaat’
Overigens is de gratis advocaat niet helemaal ondenkbaar. Wanneer u een rechtsbijstandsverzekering heeft én uw zaak daaronder wordt gedekt, kunt u een beroep doen op deze verzekering. Dat levert u in principe een gratis advocaat (of minimaal een gratis jurist) op, al heeft u daar natuurlijk zelf vooraf (via verzekeringspremies) voor moeten betalen.
Denk er daarbij wel aan dat een rechtsbijstandsverzekering niet uitkeert voor zaken die reeds lopen. ‘Even snel’ een verzekering afsluiten om zo niets te hoeven betalen voor een advocaat is er dus niet bij.
Geen recht op een ‘gratis advocaat’?
Veel mensen zullen geen recht hebben op geen ‘gratis advocaat’, als het nog zo genoemd mag worden. Ze hebben geen rechtsbijstandsverzekering en komen niet in aanmerking voor gesubsidieerde rechtsbijstand (bijvoorbeeld omdat ze een geschil met hun bedrijf hebben of omdat ze te veel verdienen of te veel vermogen hebben). Wat is dan nog mogelijk?
Uiteraard kunt u in een dergelijk geval gewoon een advocaat raadplegen, maar dan betaalt u gewoon het uurtarief. Een goedkopere, maar minstens net zo goede optie, is het inschakelen van een goede jurist. Hij kan en mag vrijwel alles wat een advocaat ook mag en is meestal gespecialiseerd in bepaalde rechtsgebieden (traditioneel doet hij dan ook geen personen- en familierecht of strafrecht).
Gratis advocaat – Conclusie
De gratis advocaat bestaat niet, maar er bestaat wel een ‘bijna gratis advocaat’. Dit is de advocaat die werkt op basis van gesubsidieerde rechtsbijstand. Eventueel is het wel mogelijk om via uw rechtsbijstandsverzekering een gratis advocaat te krijgen, maar dat is uiteindelijk een sigaar uit eigen doos.
Heeft u geen recht op een gratis advocaat via een van de eerder genoemde manieren, dan kan een goede jurist een goede oplossing geven tegen een tarief dat meestal lager is dan dat van de advocaat.
