Als u een overeenkomst (ook wel contract genoemd) met iemand sluit, gaat u ervan uit dat die overeenkomst netjes wordt nagekomen. Dat is niet vrijblijvend: nakoming van het contract is, afgezien van enkele uitzonderingen, simpelweg verplicht.
In dit overeenkomst bekijken we wat de gevolgen zijn van een contractbreuk. Wat kunt u doen als er contractbreuk wordt gepleegd? Wanneer kan contractbreuk wel toegestaan zijn?
Contractbreuk
Contractbreuk wordt in het juridische taalgebruik wanprestatie genoemd. Vaak wordt er gedacht dat er enkel sprake is van contractbreuk wanneer de wederpartij zijn verplichtingen helemaal niet nakomt, echter, ook wanneer de wederpartij zijn verplichtingen slechts gedeeltelijk nakomt (bijvoorbeeld niet voldoende goederen leveren, of het verkeerde type product leveren) is er sprake van contractbreuk.
Wanneer uw contractspartij contractbreuk/wanprestatie pleegt, heeft u een aantal mogelijkheden, afhankelijk van het precieze geval. In het kort zijn dat:
- Het vragen om nakoming van de overeenkomst;
- Opschorting van uw eigen verplichtingen;
- Ontbinding van de overeenkomst;
- Schadevergoeding eisen.
Niet bij elke contractbreuk staat elke situatie open. We zullen deze mogelijkheden hierna kort bekijken.
Nakoming vragen bij contractbreuk
Contracten moeten worden nagekomen, dus wanneer dat niet gebeurt, kunt u dat wel alsnog verlangen. Levert een leverancier niet, dan zal hij alsnog moeten leveren als u dat vraagt. Betaalt een klant niet, dan moet hij alsnog zijn beurs trekken indien gewenst.
Uiteraard kunt u enkel nakoming vragen bij contractbreuk indien nakoming ook nog mogelijk is. Dat wil zeggen: heeft uw leverancier u een partij zeldzame antieke klokken verkocht, maar heeft hij ze voordat ze zijn geleverd ook nog stel aan een ander verkocht én geleverd, dan zal nakoming niet meer mogelijk zijn. Uiteraard is dat anders indien het om meer generieke goederen gaat zoals zand, stenen of diensten.
Opschorting van uw eigen verplichtingen
Oog om oog, tand om tand. Betaalt uw klant niet, dan mag u in beginsel besluiten om de goederen niet te leveren totdat betaling heeft plaatsgevonden. Ook als uw leverancier contractbreuk pleegt en geen goederen levert, kunt u uw betaling opschorten totdat er geleverd is.
Opschorting mag ook plaatsvinden indien u slechts vreest dat er contractbreuk zal plaatsvinden, maar u wel goede grond heeft om dat te vrezen.
Uiteraard geldt ook hier, dat u niet mag opschorten indien nakoming blijvend onmogelijk is. Ook opschorting die wordt verhinderd door schuldeisersverzuim en opschorting terwijl op de vordering van e wederpartij geen beslag is toegelaten is niet toegestaan.
Bovenstaand zijn slechts de hoofdregels rondom opschorting bij contractbreuk. Meer specifiek kunt u een en ander terugvinden in het artikel over opschorting.
Ontbinding van de overeenkomst bij contractbreuk
Wanneer uw wederpartij contractbreuk pleegt, zult u vaak niet meer met hem of haar door willen gaan. Is het een klant, dan vertrouwt u de klant niet meer. Is het een leverancier, dan zult u wellicht liever met een andere leverancier in zee gaan omdat u geen goede oplossing meer verwacht. Wanneer kan dat?
Allereerst moet er dan weer worden gekeken naar de vraag of nakoming nog mogelijk is. Is nakoming nog steeds direct mogelijk, dan moet de wederpartij eerst in verzuim zijn. Om dat voor elkaar te krijgen zal meestal een ingebrekestelling moeten worden verzonden. Pas daarna is ontbinding mogelijk.
Is het nakomen totaal onmogelijk geworden of is het nakomen tijdelijk onmogelijk, dan is ontbinding direct mogelijk.
Schadevergoeding vorderen bij contractbreuk
Door contractbreuk kan flinke schade worden gelopen. Daarom is in sommige gevallen het vorderen van schadevergoeding mogelijk.
Is nakoming van de verplichtingen van de wederpartij nog steeds mogelijk, of slechts tijdelijk onmogelijk, dan is voor schadevergoeding noodzakelijk dat de wederpartij in verzuim is. Meestal zal daarvoor een ingebrekestelling moeten worden verzonden.
Wanneer na de contractbreuk blijkt dat nakoming blijvend onmogelijk is, is schadevergoeding direct mogelijk. Van belang daarbij is wel, dat er moet worden bewezen dat er schade is geleden, welke schade dat precies is en hoe hoog die schade is.
Schadevergoeding is overigens niet enkel als vervangende maatregel mogelijk. Het is bij contractbreuk ook mogelijk om aanvullende schadevergoeding te eisen, naast bijvoorbeeld ontbinding.
Wanneer kan contractbreuk toegestaan zijn?
In verreweg de meeste gevallen levert contractbreuk de bovenstaande mogelijkheden van opschorting, ontbinding en schadevergoeding op. Er zijn echter gevallen waarin uitzonderingen worden gemaakt.
Zo heeft contractbreuk bijvoorbeeld aanzienlijk minder gevolgen in het geval van:
- Overmacht;
- Onvoorziene omstandigheden;
- Situaties waarin de redelijkheid en billijkheid met zich meebrengen dat bijvoorbeeld ontbinding/schadevergoeding niet mogelijk is.
Uiteraard kunnen ook andere situaties ervoor zorgen dat een contract niet meer nageleefd hoeft te worden. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer het contract vernietigd is of nietig blijkt te zijn.
Contractbreuk bij bijzondere overeenkomsten (zoals de arbeidsovereenkomst)
Het is van belang om u te realiseren dat bovenstaande regels de algemene regels bij contractbreuk zijn. Dat wil zeggen: niet altijd kunnen deze regels worden gevolgd, aangezien er in veel gevallen specifieke regels bestaan.
Dat is onder meer het geval bij de koopovereenkomst, de huurovereenkomst en de arbeidsovereenkomst. Vaak gelden wel een aantal van de algemene regels die hierboven zijn weergegeven, maar gelden ook aanvullende regels.
Het is verstandig om daarom bij contractbreuk een jurist te raadplegen wanneer de belangen groot genoeg zijn. Een jurist kan u per geval precies vertellen wat uw mogelijkheden zijn en welke risico’s daaraan kleven.
Contractbreuk – Conclusie
In het Nederlandse recht moeten overeenkomsten worden nagekomen. Gebeurt dat niet en wordt er contractbreuk, ook wel wanprestatie genoemd, gepleegd, dan staan daar verschillende maatregelen tegen open, waaronder opschorting, ontbinding en het vorderen van schadevergoeding.
Dat zijn echter de algemene regels bij contractbreuk. Vaak gelden er ook nog specifieke regels of uitzonderingen. Het is daarom verstandig om bij contractbreuk een jurist in te schakelen om te bekijken wat in een specifiek geval de beste oplossing is.
