In elke onderneming waar werknemers werken, zullen ze worden beoordeeld. Soms gebeurt dat informeel, tijdens het werk, maar zeker in grote ondernemingen wordt het beoordelingsgesprek specifiek ingepland en formeel aangepakt.
In dit artikel bekijken we wat de juridische status van een beoordelingsgesprek is, hoe u ermee moet omgaan wanneer u een onterechte slechte beoordeling krijgt, of u uzelf mag ziekmelden na een vervelend verlopen beoordelingsgesprek, hoe het zit met een verbeterplan en of een slecht verlopen beoordelingsgesprek ontslag kan inhouden.
Beoordelingsgesprek
De term beoordelingsgesprek komt uit het bedrijfsleven: de wet kent de term niet (hoewel hij uiteraard door het praktijkgebruik wel in de jurisprudentie voorkomt). Het beoordelingsgesprek is een gesprek waarbij de werknemer wordt beoordeeld, in tegenstelling tot bijvoorbeeld het functioneringsgesprek, waarbij wordt gekeken naar het functioneren van de werknemer en de organisatie.
Het beoordelingsgesprek is in principe ‘eenrichtingsverkeer’, reden waarom het regelmatig het onderwerp van een arbeidsgeschil is. Het komt namelijk regelmatig voor dat werknemers worden geconfronteerd met een slechte beoordeling, terwijl dat voor henzelf onterecht lijkt of terwijl dat als donderslag bij heldere hemel komt.
Onterecht slechte beoordeling
Een slechte beoordeling valt vaak niet goed bij een werknemer. Meestal is hij het er namelijk niet mee eens dat hij slecht zou functioneren en weet hij niet wat te doen.
Het is in dat geval verstandig om niet direct iets te tekenen. Ga bij uzelf na of de kritiek terecht is of niet. Komt u tot de conclusie dat het terechte kritiek is, dan kunt u altijd nog akkoord gaan met de beoordeling.
Komt u echter tot de conclusie dat het beoordelingsgesprek onterecht slecht voor u heeft uitgepakt, dan is het van belang om niets te tekenen. Verplicht uw werkgever u om te tekenen, dan tekent u, terwijl u erbij zet ‘onder protest’.
Het is ook van belang dat u zo snel als mogelijk aangeeft waarom u het niet eens bent met het beoordelingsgesprek. Bewijs is daarbij alles: maak uw bezwaren schriftelijk kenbaar (of doe het mondeling en bevestig het schriftelijk). Denk aan het verzenden van een e-mail of een aangetekende brief. E-mailt u, dan is het van belang dat u dat niet vanaf uw zakelijke e-mailadres doet: daar heeft u in geval van een conflict immers niet altijd meer toegang toe. Doet u het toch vanaf uw zakelijke e-mailadres, dan zet uw privéadres in de bcc.
Verbeterplan na beoordelingsgesprek
Na een slechte beoordeling, volgt vaak een verbeterplan of ontwikkelplan. De werkgever wil daarmee uw functioneren verbeteren.
Het is van belang om altijd goed en kritisch te kijken naar een verbeterplan. Is het wel terecht dat u bepaalde punten moet verbeteren en zo ja: zijn de voorgestelde maatregelen geschikt daarvoor en zijn de gestelde doelen haalbaar? Bent u niet akkoord, dan is het belangrijk om dat schriftelijk te laten weten.
Het is dus belangrijk om niet akkoord te gaan met maatregelen die onrealistisch, onterecht of onhaalbaar zijn. Gaat u wel akkoord met dergelijke maatregelen, dan zit de kans erin dat u op het volgende beoordelingsgesprek keihard wordt afgerekend op het feit dat u ze niet heeft gehaald. Uiteindelijk kan een dergelijke situatie leiden tot bijvoorbeeld ontslag, demotie of overplaatsing.
Van de andere kant, moet u zich gedragen naar de eisen van het goed werknemerschap. Dat wil zeggen: u moet redelijke aanwijzingen van uw werkgever ter harte nemen. U moet proberen om steeds beter te worden in uw baan en mag maatregelen daarvoor niet afslaan. Het opstellen van een verbeterplan is daarom een soort balanceeract: aan de ene kan moet u constructief meewerken, aan de andere kant is het belangrijk om goed voor uw eigen belangen op te komen.
Weet u niet wat u het best kunt doen in uw situatie, dan is het aan te raden om contact op te nemen met een jurist.
Ziekmelding na beoordelingsgesprek
Het komt nogal eens voor dat de werknemer besluit zich ziek te melden na het beoordelingsgesprek. Een dergelijke ziekmelding gebeurt uit onmacht en vanwege alle stress die het gesprek met zich heeft meegebracht.
Het is echter niet aan te raden om u als werknemer in deze situatie ziek te melden: meestal bent u immers niet echt ziek, maar is er sprake van een arbeidsconflict. De bedrijfsarts zal dat ook concluderen en dus moet u het conflict oplossen en daarna weer aan het werk. Doet u dat niet, dan zal uw werkgever waarschijnlijk uw loon stopzetten.
Beter is het om het onderliggende probleem aan te pakken: het conflict over het beoordelingsgesprek.
Beoordelingsgesprek en ontslag
Het beoordelingsgesprek wordt vaak al snel gelinkt aan ontslag. Dat is ook niet zo raar, want disfunctioneren kan een grond voor ontslag zijn. Toch is het meestal niet zo dramatisch als het lijkt (en ook zeker niet zo dramatisch als veel werkgevers voorspiegelen).
Wanneer u een slecht beoordelingsgesprek heeft gehad, zal uw werkgever u eerst in staat moeten stellen om te verbeteren. In verreweg de meeste gevallen is één beoordelingsgesprek dat slecht is uitgevallen niet voldoende om ontslag op te baseren.
Komt de werkgever toch tot de conclusie dat ontslag gerechtvaardigd is, dan is het verstandig om nergens mee in te stemmen als werknemer. De werkgever zal zich dan tot de kantonrechter moeten wenden. Het is verstandig om bij dat proces de hulp van een jurist in te roepen.
Beoordelingsgesprek – Conclusie
Weinig onderwerpen zijn zo vaak voer voor discussie op de werkvloer als het beoordelingsgesprek. Bij slecht verlopen beoordelingsgesprekken liggen conflicten op de loer, waar werkgevers goed mee om moeten gaan. Werknemers op hun beurt, moeten ook waken voor hun eigen belangen. Voor hen is het onder meer belangrijk om bij een onterecht slecht verlopen beoordelingsgesprek schriftelijk te protesteren en niet voor akkoord te tekenen.
Mocht u aan de hand van dit artikel niet voldoende zicht krijgen op wat de beste handelswijze is in uw situatie, dan is het verstandig om contact op te nemen met een jurist. Doe dat in elk geval voordat u iets tekent en doe het zo snel mogelijk als de situatie uit de hand dreigt te lopen.
