Wanneer u ontslag krijgt of wanneer er sprake is van dreigend ontslag, is dat niet prettig en bent u wellicht flink van slag. Gelukkig is er wel vaak iets aan te doen, zolang u maar uw rechten bij ontslag kent en niet te lang wacht met handelen op basis daarvan.
Daarom bekijken we in dit artikel die rechten bij ontslag. Wat zijn de mogelijkheden die u nog heeft als u wordt ontslagen? Hoe zit dat bij verschillende soorten van ontslag? Hoe zit het met de ww-uitkering en de transitievergoeding?
Rechten bij ontslag
Om goed te kunnen beschrijven wat als werknemer uw rechten bij ontslag zijn, moet er een verschil worden gemaakt tussen de verschillende manieren waarop u ontslag kunt krijgen. We bekijken daarom hierna:
- Ontslag op staande voet;
- Ontslag met wederzijds goedvinden;
- Ontslag door opzegging;
- Ontslag door ontbinding bij de kantonrechter.
Uiteraard bestaan er ook nog andere mogelijkheden om ontslag te krijgen. Wat uw rechten bij ontslag in die gevallen zijn, hangen af van het geval. Bij bijvoorbeeld ontslag in de proeftijd zult u over het algemeen weinig mogelijkheden hebben, net als wanneer de arbeidsovereenkomst voor bepaalde duur niet verlengd wordt. Zit u in een van deze gevallen en wilt u toch uw rechten bij ontslag weten, dan kunt u het best een jurist inschakelen voor een advies op maat.
1. Ontslag op staande voet
Het ontslag op staande voet is de nachtmerrie van de gemiddelde werknemer: behalve dat u uw baan per direct verliest, raakt u namelijk in één klap ook uw ww-uitkering kwijt. Wat zijn uw rechten bij ontslag op staande voet?
Wat uw rechten bij ontslag in een dergelijk geval zijn, hangt af van de specifieke omstandigheden van het geval. In verreweg de meeste gevallen spitst de discussie zich toe op de vraag of er een dringende reden is geweest voor het ontslag op staande voet. Daarnaast kan ook in twijfel worden getrokken of het ontslag wel onverwijld is gegeven en of de reden voor het ontslag wel onverwijld is gemeld.
Stel dat er bijvoorbeeld geen sprake was van een dringende reden om ontslag op staande voet te geven, dan zal het ontslag vernietigbaar zijn. Een geslaagd beroep daarop wil dus zeggen dat u nog gewoon in dienst bent gebleven én dat u dus nog recht heeft op loon. U dient de vernietiging wel (tijdig!) bij de kantonrechter in te roepen. Het is tevens verstandig om u beschikbaar te houden om (op eerste afroep) uw werk weer te gaan uitvoeren. Leg dat ook schriftelijk vast: doet u dat niet, dan kan uw bereidheid achteraf in twijfel worden getrokken.
Bij ontslag op staande voet, heeft u géén recht op een transitievergoeding of ontslagvergoeding. Indien het ontslag teruggedraaid kan worden, kan (een later recht op) de transitievergoeding wél in stand gehouden worden. Indien het ontslag onterecht is gegeven maar in stand wordt gehouden kan tevens aan de rechter gevraagd worden om een ontslagvergoeding toe te kennen.
Om uw rechten bij ontslag op staande voet veilig te stellen, is het ten zeerste aan te bevelen om een jurist in te schakelen. De kosten daarvan vallen in het niet tegenover het probleem dat u heeft wanneer u zonder ww-uitkering en zonder baan komt te zitten.
2. Ontslag met wederzijds goedvinden
Een ontslag met wederzijds goedvinden, is een ontslag waarbij u als werknemer heeft ingestemd met het ontslag en het ontslag via een beëindigingsovereenkomst tot stand is gekomen. Uw rechten bij ontslag met wederzijds goedvinden zijn in beginsel opgenomen in de beëindigingsovereenkomst. Dat geldt ook voor de vraag of u een transitievergoeding krijgt of niet.
Dat wil zeggen dat in de overeenkomst zal zijn opgenomen of u een ontslagvergoeding krijgt en wanneer de arbeidsovereenkomst precies stopt. Het is ten zeerste aan te bevelen om de beëindigingsovereenkomst te laten controleren door een jurist, aangezien uw rechten bij ontslag zo gewaarborgd zijn. Dat geldt zeker voor de ww-rechten, die behouden kunnen worden met een goede beëindigingsovereenkomst.
Heeft u toch al een beëindigingsovereenkomst getekend die ongunstig is? U kunt gedurende twee weken op de overeenkomst terugkomen. Dat moet ook in de beëindigingsovereenkomst zelf staan. Staat het er niet in, dan heeft u drie weken de tijd om erop terug te komen.
3. Opzegging van de arbeidsovereenkomst
Hoewel ontslag op staande voet en ontslag in de proeftijd juridisch gezien ook opzegging van de arbeidsovereenkomst is, behandelen we de rechten bij ontslag hiervoor niet in deze paragraaf. Wel komen alle andere mogelijkheden voor opzegging van de arbeidsovereenkomst hier aan bod.
Wat uw rechten bij ontslag via opzegging van de arbeidsovereenkomst zijn, zijn afhankelijk van het specifieke geval.
- Heeft u ingestemd met het ontslag, dan kunt u daar nog gedurende twee weken op terugkomen. Die termijn is drie weken, indien uw werkgever u niet schriftelijk heeft gewezen op dit recht binnen twee werkdagen nadat u de instemming heeft gegeven.
- Heeft u niet ingestemd met het ontslag, dan zal opzegging in beginsel niet kunnen plaatsvinden. Een van de uitzonderingen is de opzegging met instemming van het UWV. Uw rechten bij ontslag worden dan gewaarborgd doordat u in de gelegenheid zult worden gesteld om uw versie van het verhaal te doen. Het is verstandig om samen met een jurist verweer te voeren. Bent u het niet eens met de beslissing van het UWV, dan kunt u daarna nog naar de kantonrechter. Uw werkgever moet instemming van het UWV vragen in het geval van:
- Bedrijfseconomisch ontslag;
- Ontslag wegens langdurige ziekte (na twee jaar ziekte).
Bij opzegging van de arbeidsovereenkomst zult u vaak gewoon recht hebben op een ww-uitkering. Daarnaast heeft u recht op de transitievergoeding indien uw werkgever de arbeidsovereenkomst heeft opgezegd.
4. Ontbinding van de arbeidsovereenkomst bij de kantonrechter
Uw rechten bij ontslag dat plaatsvindt bij de kantonrechter worden gewaarborgd doordat u bij de kantonrechter verweer kunt leveren. Dat verweer is afhankelijk van de precieze ontslaggrond die uw werkgever aanvoert.
Uw verweer zal zich hoogstwaarschijnlijk richten op het feit dat uw werkgever geen redelijke grond heeft om tot ontslag over te gaan of op het feit dat het mogelijk was om u (eventueel met enige scholing) binnen een redelijke termijn in een andere passende functie te herplaatsen.
Een ontslagvergoeding was vroeger min of meer standaard bij ontslag bij de kantonrechter. Tegenwoordig zijn de rechten bij ontslag zo vormgegeven dat een ontslagvergoeding enkel bij ernstige verwijtbaarheid van uw werkgever kan worden toegekend door de rechter. Meestal krijgt u dus géén ontslagvergoeding.
Aangezien een door de kantonrechter toegekend ontslag kan impliceren dat u (ernstig) verwijtbaar heeft gehandeld, kan dat u uw ww-uitkering en transitievergoeding kosten. Het is daarom raadzaam om een jurist in te schakelen wanneer uw werkgever u wil ontslaan via de kantonrechter.
Rechten bij ontslag – Hoe zit het met een ww-uitkering?
Wanneer het gaat over rechten bij ontslag, is natuurlijk ook van belang of u een ww-uitkering krijgt. In beginsel kan worden gezegd dat u in aanmerking komt voor een ww-uitkering, zolang u maar niet verwijtbaar werkloos bent geraakt.
Het risico op verlies van uw ww-uitkering is uiteraard zeer groot wanneer u ontslag op staande voet hebt gekregen of de arbeidsovereenkomst bij de kantonrechter is ontbonden vanwege bijvoorbeeld verwijtbaarheid aan uw kant. Ook wanneer u zelf ontslag neemt, zult u in verreweg de meeste gevallen géén ww-uitkering krijgen.
Het veiligstellen van uw rechten bij ontslag, houdt zeker ook het veiligstellen van uw ww-uitkering in. Het is daarom zeer verstandig om dat in het achterhoofd te houden bij elke beslissing die u neemt in dit traject.
Rechten bij ontslag – Conclusie
De rechten bij ontslag die u als werknemer toekomen, betreffen voornamelijk de mogelijkheden om terug te kunnen komen op een beëindigingsovereenkomst of een instemming voor opzegging en de mogelijkheid om uw ontslag te laten toetsen bij het UWV en/of bij de kantonrechter.
Daarnaast zijn uw rechten bij ontslag vormgegeven in de regeling rondom de transitievergoeding. Een ontslagvergoeding behoort in geen enkel geval meer standaard tot de mogelijkheden, al kan een rechter wél nog een ontslagvergoeding toekennen bij ernstige verwijtbaarheid van uw werkgever.
Ten slotte is van belang om in de gaten te houden dat u uw ww-rechten veiligstelt. In vrijwel elke situatie is het van belang dat u de juiste stappen daarvoor zet.
Uw rechten bij ontslag goed uitoefenen is niet gemakkelijk vanwege de grote hoeveelheid regelgeving en uitzonderingen erop die van toepassing zijn. Een goede jurist inschakelen is daarom raadzaam.
