Het zijn veelvoorkomende problemen: de leverancier van een product levert niet of te laat af, een webshop levert een verkeerd product af of het product gaat na enkele maanden kapot. Wat kan de consument daartegen doen?
Gewone overeenkomsten en consumentenkoop
Hoewel er al een flink aantal regels zijn voor wanneer er wanprestatie is bij een normale overeenkomst, gelden de regels voor consumentenkoop als extra regelgeving wanneer er sprake is van een (koop)overeenkomst tussen een consument en een bedrijf. De reden voor het bestaan van speciale regels voor consumentenkoop is dat de overheid van mening is dat consumenten beter beschermd moeten worden dan bedrijven. Bedrijven hebben meer geld en expertise om contracten door te lichten dan consumenten.
De consument kan dus in beginsel zowel op de standaardregels een beroep doen, als op de regels voor consumentenkoop. Ter vergelijking: een bedrijf kan bijvoorbeeld enkel een beroep doen op de standaardregels, een bedrijf is immers geen consument.
De algemene rechten bij consumentenkoop
Zoals gezegd, zijn er enkele algemene regels die bij elke overeenkomst gelden. De mogelijkheden bij het niet nakomen van een overeenkomst (wanprestatie) zijn: alsnog nakoming vorderen, opschorten van eigen verplichtingen, ontbinden en schadevergoeding vragen.
Meer over deze algemene mogelijkheden is te vinden in het artikel over wanprestatie.
De speciale rechten bij consumentenkoop
Naast de algemene rechten en mogelijkheden, die voor alle overeenkomsten (en dus ook voor consumentenkoop) gelden, zijn er ook specifieke rechten die enkel bij consumentenkoop gelden.
Hierna zullen drie van deze speciale rechten (of mogelijkheden) worden besproken: het beantwoorden van de vraag of een zaak gebrekkig was, de extra rechten die iemand bij consumentenkoop heeft wanneer de zaak gebrekkig is en de rechten bij (onredelijke) algemene voorwaarden.
Het vaststellen van een gebrekkige zaak
Bij een normale koopovereenkomst moet non-conformiteit (het afgeleverde voldoet niet aan wat mocht worden verwacht) worden bewezen door de koper om gebruik te kunnen maken van de rechten die hij heeft in het geval van wanprestatie. Dat betekent dat de koper, bij een product dat een aantal maanden oud is en kapot gaat, moet bewijzen dat het product al gebrekkig was op het moment van aflevering. Dat is erg lastig.
Wanneer er echter sprake is van consumentenkoop, wordt de koper geholpen. Wanneer het gebrek van het product (‘het kapotgaan’) gebeurde binnen zes maanden na aflevering, wordt er in beginsel vanuit gegaan dat dit gebrek al aanwezig was bij aflevering. De bewijslast keert dus om, want nu moet de verkoper bewijzen dat het product niet gebrekkig was, in plaats van dat de koper moet bewijzen dat het product wel gebrekkig was.
Extra rechten bij gebrekkig product bij consumentenkoop
Wanneer is vastgesteld dat het product niet overeenkwam met wat was afgesproken (en dat is relatief gemakkelijk, zoals hierboven te lezen is), zijn er uiteraard de normale wegen om daar iets aan te doen. Bij consumentenkoop zijn echter meer mogelijkheden.
Zo kan de koper bij een consumentenkoop herstel of vervanging vorderen van de verkoper. De verkoper heeft in het geval van consumentenkoop de verplichting om daaraan te voldoen, tenzij het niet van hem gevergd kan worden in een dergelijk geval of wanneer het vervangen of herstellen onmogelijk is. Het kan onder andere niet van hem gevergd worden wanneer de kosten te hoog zijn vergeleken met de kosten van een andere mogelijkheid die de koper ter beschikking staat. Als er geen sprake is van een uitzonderingsgeval moet hij echter gewoon voldoen aan zijn verplichting om te vervangen of te herstellen.
Doet hij dit niet binnen een redelijke tijd nadat hij is aangemaand, dan kan de koper het herstellen door iemand anders laten uitvoeren en kan hij de rekening bij de verkoper neerleggen.
Zijn herstel en vervanging niet mogelijk, kunnen ze niet van de verkoper gevergd worden of doet hij dit niet binnen een redelijke termijn? In die gevallen kan de koper bij consumentenkoop de overeenkomst ontbinden (koper geeft product terug, verkoper geeft geld terug) of kan hij een gedeelte van de koopprijs terugvorderen/niet betalen (hoe groter het gebrek, hoe hoger het bedrag).
Consumentenkoop en algemene voorwaarden
Zoals al eerder is aangegeven, worden consumenten extra beschermd door de overheid. Dat is ook het geval bij de algemene voorwaarden in het geval van consumentenkoop. Doorlezen blijft belangrijk, maar in het geval er echt onredelijke bedingen in staan, is het relatief gemakkelijk als consument om deze te schrappen. Van bepaalde bedingen staat het voor consumenten namelijk al vast dat deze niet geldig kunnen zijn en van andere bedingen staat vast dat ze ‘verdacht’ zijn. Ter vergelijking: bedrijven kunnen geen beroep doen op deze regels en moeten zelf aantonen dat een bepaald beding niet acceptabel is.
Voor meer informatie over de algemene voorwaarden (in zijn algemeen en bij consumentenkoop) kan in het artikel over algemene voorwaarden worden gekeken.
Consumentenkoop – Conclusie
Zoals te zien is, komt de wetgever de consument erg tegemoet met deze regels voor consumentenkoop. Desalniettemin is het verstandig om zelf toch goed op te letten. Controleer een zaak goed voordat je de aankoop doet en vertrouw niet blindelings op algemene voorwaarden.Wanneer het misgaat heb je misschien wel juridisch gezien gelijk, maar wanneer een verkoper vervelend doet, is het erg moeilijk (en soms erg duur) om je recht alsnog te halen.
Voorkomen is beter dan genezen, maar wanneer er genezen moet worden, weet dan wel dat er voor problemen bij de consumentenkoop goede remedies zijn. Voor de beste kansen in een dergelijk conflict, is het verstandig om een jurist te raadplegen.
