Velen hebben er wel eens van gehoord en het komt ook op verschillende plaatsen in de wet terug: de term ’te goeder trouw’. Het is de tegenstelling van ’te kwader trouw’ en beide begrippen duiken in veel juridische discussies op.
In dit artikel bekijken we wat te goeder trouw zijn precies inhoudt, wanneer iemand te goeder trouw is, in welke situaties dat iets uitmaakt en wat de wet daar precies van zegt.
Let wel: we bekijken hier het begrip ’te goeder trouw’ enkel in de civielrechtelijke context (in rechtsverhoudingen tussen burgers onderling) en niet in de strafrechtelijke context.
Te goeder trouw
Te goeder trouw, wordt ook wel eens bona fide genoemd en is, zoals gezegd, de tegenhanger van te kwader trouw, ook wel mala fide genoemd. Te goeder trouw houdt letterlijk gezien in, dat iemand uit zuivere motieven handelt. Er is geen sprake van enige vorm van bedrog, misleiding, kunstgrepen, verzwijgingen, wetenschap dat de handeling onwettig is, et cetera.
Het bovenstaande betreft onze eigen woorden: in de wet is namelijk niet omschreven wat ’te goeder trouw’ is of wanneer iemand te goeder trouw heeft gehandeld. Wat wel in de wet staat, is een omschrijving van wanneer goede trouw niet aanwezig is.
Zo kan iemand zich niet erop beroepen te goeder trouw te zijn geweest, indien hij de feiten of het recht waar het om gaat kende. Dat is natuurlijk erg lastig te bewijzen voor de wederpartij: hoe bewijst zij dat degene een bepaald feit kende? De ander kan dat simpelweg ontkennen.
Daarom heeft de wetgever een handje geholpen: ook wanneer iemand het feit of het recht niet kende, maar behoorde te kennen, kan hij niet stellen dat hij te goeder trouw was. Eventueel moet hij zelfs enig onderzoek doen zodat die feiten aan het licht kunnen komen. Ook zegt de wet, dat iemand toch niet te goeder trouw is als onderzoek totaal onmogelijk is, wanneer hij goede reden had om te twijfelen.
Wanneer moet iemand te goeder trouw zijn?
De wet geeft een groot aantal gevallen waarin het te goeder trouw zijn van belang kan zijn. Hierna noemen we er enkele:
- Bij het overdragen van een roerende zaak (bijvoorbeeld op basis van een koopovereenkomst), waarbij de overdragende partij (de verkoper vaak) niet de eigenaar van de zaak is, maar bijvoorbeeld slechts huurder. Als de koper zich erop kan beroepen dat hij te goeder trouw is, is de overdracht geldig en kan de eigenaar het roerende goed niet meer terugvorderen.
- Bij onverschuldigde betaling, waarbij degene die moet terugbetalen wél aanspraak kan maken op vergoeding van zijn kosten, maar enkel indien hij te goeder trouw was.
- In veel situaties bij het faillissement komt de goede trouw duidelijk naar voren.
- Bij de totstandkoming van een overeenkomst kan de overeenkomst door het niet overeenstemmen van wil en wilsverklaring niet tot stand zijn gekomen. Indien de andere partij echter te goeder trouw was, kan daarop geen beroep worden gedaan.
- Voor de vraag welke termijn in het geval van verjaring van toepassing is.
Jurisprudentie te goeder trouw
Het is van belang om u te realiseren dat we in dit artikel slechts een uiteenzetting kunnen geven van de wettelijke regeling van goede trouw. Het begrip ’te goeder trouw’ is namelijk lang niet alleen in de wet vormgegeven.
De jurisprudentie speelt bij relatief vage begrippen (zoals ’te goeder trouw’, maar ook bijvoorbeeld bij de redelijkheid en billijkheid) altijd een grote rol. Rechters bepalen de exacte inhoud van een dergelijk begrip door in de jurisprudentie aan te geven per afzonderlijk geval of er sprake is van goede trouw of niet. Daaruit kan uiteindelijk dan een algemene lijn getrokken worden.
Of iemand in een specifiek geval te goeder trouw is of niet, kan enkel worden gezegd door de specifieke omstandigheden van het geval te toetsen aan de wet en de jurisprudentie (en eventueel aan andere rechtsbronnen). Het is verstandig om bij die beoordeling een jurist in te schakelen.
Te goeder trouw – Conclusie
Het te goeder trouw zijn is juridisch gezien regelmatig van belang en kan u erg helpen in een juridisch conflict. Dat geldt zowel strafrechtelijk, als, zoals we in dit artikel hebben gezien, civielrechtelijk.
Te goeder trouw is een vaag begrip, dat zelfs in de wet niet is uitgelegd. Er is enkel uitgelegd wanneer iemand niet te goeder trouw is en ook dat is in vage terminologie gedaan. De uitwerking en nadere regels zijn voornamelijk in de (overvloedige) jurisprudentie terug te vinden.
Het is verstandig om bij specifieke vragen en conflicten rondom de goede trouw, een jurist in te schakelen om zowel de wettelijke bepalingen als de meest recente jurisprudentie te bekijken.
