“… en daarom veroordeel ik de gedaagde partij, meneer Peters, om zijn buurvrouw, mevrouw De Vries, schadeloos te stellen voor de schade die zij heeft geleden door het plaatsen van de dakkapel. Mevrouw De Vries op haar beurt, zal de conifeer die op de erfafscheiding staat tot aanvaardbare proporties terugsnoeien en aftoppen, zodat meneer Peters weer gewoon over zijn tuinpad kan lopen en geen last meer heeft van overhangende takken.
Dat is mijn uitspraak en daar zult u het mee moeten doen.”
Iedereen zal het bovenstaande herkennen als een uitspraak van de Rijdende Rechter, maar hoe werkt dat nu eigenlijk precies? Wie is de Rijdende Rechter eigenlijk? Is hij wel daadwerkelijk een rechter? Is de Rijdende Rechter een goed beeld van de kantonrechtspraak? Als ik een probleem heb, moet ik dan meedoen aan het programma? Op deze vragen zal in dit artikel antwoord worden gegeven.
De Rijdende Rechter
De Rijdende Rechter is het ‘pseudoniem’ van mr. Frank Visser. In een wekelijks uitgezonden tv-programma komen rechtzoekenden bij mr. Visser in de studio op bezoek. Het ‘rijdende’ aspect van het programma betreft het feit dat mr. Visser ook regelmatig op bezoek gaat bij de partijen en hij partijen en getuigen door het gehele land hoort. In het bovenstaande geval zou mr. Visser gaan kijken naar de schade die is ontstaan bij het plaatsen van de dakkapel en naar hoe ver de conifeer precies overhangt en zou hij bijvoorbeeld in een buurtcafé de partijen horen. In de Rijdende Rechter worden voornamelijk civiele zaken behandeld, vaak komen burenruzies en problemen met gebrekkige producten aan de orde.
De rijdende rechter is overigens echt een rechter. Mr. Frank Visser is daadwerkelijk afgestudeerd als mr. in de rechten en is na een carrière bij de politie en het Openbaar Ministerie terecht gekomen bij de rechterlijke macht. Hij is momenteel naast zijn televisie rechterschap onder meer kantonrechter in Zaandam. Wanneer hij in het programma ‘de Rijdende Rechter’ zit, speelt hij weliswaar een rol van rechter, maar is hij dat niet.
In het programma is de rijdende rechter een soort van beslechter van geschillen. Camera’s worden namelijk niet toegelaten in een rechtszaal (daarom zien we ook altijd tekeningen en geen foto’s van rechtbanktaferelen in de krant), hetwelk natuurlijk erg lastig is voor de NCRV die een programma wil maken. Daarom is besloten om het in de vorm van geschillenbeslechting/arbitrage te gieten. Beide partijen tekenen simpelweg een overeenkomst dat ze de uitspraak van mr. Visser zullen volgen. Het is geen rechterlijk vonnis, maar het is wel rechtsgeldig. De tenuitvoerlegging kan via het verlof (toestemming) van een voorzieningenrechter volgen.
Is een kantonrechter daadwerkelijk zoals de rijdende rechter?
Hoewel in mijn ervaring een flink aantal kantonrechters eruit ziet als de rijdende rechter (groene tweedjasjes lijkt tegenwoordig ook bij andere kantonrechters mode te zijn), is de rechtspraak toch een stuk anders.
De normale kantonrechter heeft namelijk een bepaald aantal zaken dat hij dagelijks moet afhandelen. Als hij voor elke zaak zelf ter plaatse moet gaan kijken, dan is hij zoveel tijd kwijt dat hij zijn aantal zaken niet meer redt of zwaar moet overwerken. Om die reden worden procedures voor de kantonrechter voornamelijk schriftelijk gevoerd. Hangt een conifeer over? Foto’s bijvoegen daarvan. Is er schade door een dakkapel? Schaderapport overleggen. Een kantonrechter zal vrijwel nooit ter plekke gaan kijken (al heeft hij die mogelijkheid wel). De Rijdende Rechter doet dat natuurlijk wel, omdat dat leuk is voor de kijkers en het voor de kijkers (die de stukken niet hebben) anders geen inzicht in de situatie ter plaatse hebben.
Ten tweede is de Rijdende Rechter niet erg juridisch georiënteerd. Dat blijkt ook uit het niet-juridische panel dat er zit en dat een mening geeft over de uitspraak van Visser en over de standpunten van partijen. De partijen (en het panel) krijgen alle ruimte om hun emoties te tonen, wederom omdat dat mooie televisie maakt. Waar partijen voor de Rijdende Rechter overigens procederen zonder een advocaat, komt het bij de kantonrechter regelmatig voor dat er wel advocaten aanwezig zijn. Door bovenstaande zaken wordt de rechtszaak over het algemeen professioneler en meer juridisch gevoerd.
Vervolgens is er nog het verschil in de gevolgen van de uitspraak. Waar een normale kantonrechter een uitspraak kan doen die een zogenaamde executoriale titel oplevert, kan de rijdende rechter dat niet. Dat houdt simpelweg in dat de in het gelijk gestelde partij met een uitspraak van de normale kantonrechter een deurwaarder kan inschakelen die bijvoorbeeld beslag kan leggen als er na de uitspraak nog steeds niet wordt betaald, terwijl dat met een uitspraak van de rijdende rechter niet kan. Daar zal de in het gelijk gestelde partij met de uitspraak van de rijdende rechter eerst naar de kantonrechter moeten, samen met de overeenkomst dat beide partijen zich zullen houden aan de uitspraak van de rijdende rechter. Dan kan de kantonrechter alsnog een executoriale titel verlenen, waarmee beslag gelegd kan worden. Kortom: wanneer u naar de rijdende rechter gaat, zult u zich moeten realiseren dat de uitvoering van de uitspraak wat meer voeten in de aarde heeft wanneer de in het ongelijk gestelde partij niet wil meewerken.
Ten slotte zit er nooit veel publiek bij kantonrechter-zittingen en zegt de kantonrechter nooit: “Dat is mijn uitspraak en daar moet u het mee doen!” Hooguit dat mr. Visser dat zelf wel zegt in zijn rol als echte kantonrechter in Zaandam…
Meedoen met de Rijdende Rechter
Is het verstandig om mee te doen met de Rijdende Rechter wanneer u een probleem heeft met een ander? Dat ligt er een beetje aan. De Rijdende Rechter doet niet alle zaken, maar doet voornamelijk (relatief) simpele geschillen. Daarnaast moet ook de tegenpartij ermee akkoord gaan dat de Rijdende Rechter uitspraak doet in de zaak. Is dat niet het geval, dan staat enkel de weg naar de normale rechtspraak open.
Daarnaast is het natuurlijk een punt dat alles op tv komt. Wilt u niet op tv, dan moet je je verre van de Rijdende Rechter houden. Wilt u graag uw 15 minutes of fame hebben, dan is de Rijdende Rechter natuurlijk geweldig. Uw hoofd op tv én een oplossing voor uw geschil! Toch zullen de meeste mensen het niet prettig vinden om op tv te komen en daarom is het voor velen niet aan te raden om mee te doen aan de Rijdende Rechter.
Een groot voordeel van de Rijdende Rechter is dat er geen griffierechten (kosten voor het aanbrengen van het geschil in de normale rechtspraak) betaald hoeven te worden, aangezien het geen ‘echte’ rechtspraak is, maar simpelweg een vorm van geschillenbeslechting. Daarnaast mogen beide partijen geen advocaat meebrengen. Nu hoeft dat ook niet bij de ‘gewone’ kantonrechter, maar als de tegenpartij er een heeft, dan is het verstandig om er zelf ook een te nemen. Het niet hoeven betalen van griffierechten en advocatenkosten levert een flinke reductie in de kosten op.
Weet u het nog steeds niet zeker: ga eens een keer een kantonrechterzitting bijwonen. U gaat simpelweg naar het kantonrechtgebouw in de buurt en vraagt daar welke zittingen er zijn. (Vrijwel) alle zittingen zijn openbaar, dus u zult niet geweigerd worden. Vind een plaatsje achteraan in de zaal en kijk en luister naar wat er allemaal gebeurt. Daarna kunt u een weloverwogen keuze maken.
De Rijdende Rechter – Conclusie
De Rijdende Rechter is een rechter die op tv geschillen beslecht. Dit wordt gedaan op basis van een overeenkomst. De gang van zaken bij deze ‘rechtszaken’ is niet geheel in lijn met de gang van zaken bij normale kantonrechtszaken.
Is het verstandig om mee te doen aan de Rijdende Rechter als u een geschil heeft? Dat ligt aan uw eigen voorkeuren. Wanneer u niet meedoet aan de Rijdende Rechter en uw zaak bij de normale kantonrechter wil voorleggen (of uw wederpartij dat doet), is het verstandig om een jurist in de arm te nemen. Het is een goed idee om dat zo snel mogelijk te doen en de kans op een goede afloop van de zaak op die manier te vergroten.
