Wanneer u te maken heeft met een juridisch probleem in het civiele recht (hoewel dat ook zo is, in bepaalde andere rechtsgebieden), kan het interessant zijn om te schikken met de wederpartij.
Dit artikel gaat over het treffen van een schikking met de wederpartij. Waarom zou u dat doen? Hoe onderhandelt u het best? Hoe komt u tot een schikking? Wat doet u na het treffen van een schikking?
Wij leggen het uit.
Waarom schikken en waarom niet?
Het treffen van een schikking kan voordelig zijn om een aantal redenen:
- Minder stress. Zeker als particulier, is een rechtszaak stressvol. Met een schikking kunt u deze vervelende periode snel achter u laten. Het blijkt in de praktijk dat dit voor veel mensen een grote reden is om te schikken.
- Geen onzekerheid. Met een schikking weet u wat u heeft, terwijl u dat niet weet wanneer het gaat om procederen. Natuurlijk kunt u een erg goed gevoel hebben en kan de zaak er goed uitzien, maar wanneer een rechter met het verkeerde been uit bed is gestapt, kunnen zaken totaal anders uitpakken dan gedacht. U kunt de zaak verliezen en behalve de eigen kosten, ook de kosten van de wederpartij moeten dragen.
- Financieel gunstig. Een schikking kan financieel gunstig zijn, zeker bij kleinere bedragen. Wordt er immers geprocedeerd, dan zijn de kosten van advocaten en juristen fors. Bij kleine belangen zijn ze (relatief gezien) nog veel forser. Ook griffierechten en deurwaarderskosten tikken lekker aan. Bij een schikking voordat de dagvaarding is uitgebracht, dan wel de conclusie van antwoord is ingediend, hoeft u die kosten allemaal niet te betalen.
Er zijn echter ook veel gevallen waarin het treffen van een schikking niet interessant is:
- Principekwesties. Is het een principekwestie voor u dat u gelijk wil krijgen, dan is het niet interessant dat u een schikking treft. Over het algemeen komt dit niet zo veel voor, aangezien de financiële voordelen meestal ervoor zorgen dat mensen hun principes enigszins opzij zetten.
- Wederpartij is onredelijk. Verreweg de meeste schikkingen ketsen af omdat de wederpartij niet wil schikken voor een bedrag dat acceptabel is voor u. In dat geval, is het uiteraard interessant om alsnog te gaan procederen en niet akkoord te gaan met een te laag bedrag.
Schikken is dus in veel situaties gunstig, maar de wederpartij moet zich dan ook constructief opstellen, anders lukt het niet.
Onderhandelen om tot een schikking te komen
Om tot een schikking te komen moet je onderhandelen. Over de tips en trucs die de onderhandeling inhoudelijk gunstiger laten uitpakken, zijn reeds veel boeken geschreven.
Voordat u de onderhandelingen instapt, is het volgende van belang:
- Ken uw positie. Bij het onderhandelen is het van groot belang dat u weet hoe sterk uw positie is. Het is dus zaak om eerst uw juridische situatie in kaart te (laten) brengen en te bekijken wat uw slagingskansen in een procedure zouden zijn.
- Stel, het geschil gaat om 10.000 euro dat u nog moet krijgen. U heeft uw situatie laten uitzoeken en een jurist schat dat u een grote kans van slagen heeft bij de rechter, zeg 80%. U heeft bij het treffen van een schikking op dit moment een besparing van 1500 euro aan kosten vergeleken met een procedure. Kort door de bocht, moet u dan slechts akkoord gaan met een schikking indien die 8.000-1.500= 6.500 euro of meer is.
- Ken de positie van de andere partij. Heeft de andere partij tijd genoeg om tot een schikking te komen? Staan ze onder druk om een andere reden?
- Dit is van belang vanwege het feit dat een schikking niet tot stand gaat komen indien u enkel met voorstellen komt die de wederpartij niet akkoord zal vinden. Onderhandelen moet van twee kanten komen.
- Aan de andere kant, kunt u een nadeel van de wederpartij in uw voordeel laten werken. Heeft hij weinig tijd, dan kunt u de tijd (voor hem) de druk op de onderhandelingen laten zetten.
- Onderhandel niet met een professional. Wanneer u gaat onderhandelen met de tegenpartij, kan dat goed aflopen. Onderhandelt u echter met de jurist van de tegenpartij, dan maakt u het uzelf heel lastig als u dat nog nooit heeft gedaan. Als onervaren onderhandelaar een schikking proberen te treffen met iemand die met grote regelmaat onderhandelt, gaat u waarschijnlijk opbreken. Staat u tegenover een jurist, dan schakel ook een jurist in voor de onderhandelingen.
- Een voorbeeld is bijvoorbeeld de niet-jurist die door de jurist met allerhande juridische argumenten wordt bestookt. Als leek kunt u die niet op waarde toetsen, waardoor u eerder geneigd bent om met een lager bod in zee te gaan.
Tevens nog twee handige tips voor de inhoudelijke onderhandelingen:
- Blijf vriendelijk. Onderhandelen werkt enkel wanneer de wederpartij het u gunt (en u het de wederpartij gunt). Inhoudelijk mag u hard zijn, maar tegenover uw onderhandelingspartner, bent u het best vriendelijk. Wordt het een loopgravenoorlog, dan wint niemand en gaat er geen schikking tot stand komen.
- Anchoring. Verreweg de beste start die u in uw onderhandelingen kunt maken. Begin zelf met een totaal onredelijk schikkingsvoorstel. Hoewel dat van tafel geveegd zal worden, zorgt het psychologisch wel voor een ‘ankerpunt’ in de onderhandelingen. Het tegenbod zal waarschijnlijk hoger zijn dan bij een normaal aanbod tot schikking. Pas wel op: een te onredelijk bod kan voor bepaalde onderhandelaars reden zijn om de onderhandelingen direct af te breken. Daarnaast zullen juristen deze tactiek vaak snel doorzien.
Schikking! Ben ik klaar?
Bent u op alle punten tot overeenstemming gekomen? Mooi! Dan is er een schikking bereikt.
U bent er dan echter nog niet, want om er zeker van te zijn dat die schikking niet óók weer discussies en conflicten oproept, kunt u de schikking niet enkel mondeling laten bestaan (hoewel dat wel gewoon geldig is!). U moet de schikking goed vastleggen, dat is voor beide partijen het best.
Het vastleggen van een schikking gebeurt simpelweg met een overeenkomst. Daar moet uiteraard een en ander in worden gezet, zodat u later niet voor verrassingen komt te staan.
Schikkingsovereenkomst
Wat moet er allemaal in die schikkingsovereenkomst komen te staan?
- Boven de schikkingsovereenkomst staat meestal het soort overeenkomst dat het is: ‘Vaststellingsovereenkomst’.
- In feite hetzelfde als in een gewone overeenkomst, waarvoor de handleiding Zelf een overeenkomst opstellen duidelijkheid geeft.
- In elk geval gaat het dan om onder meer de partijen, de overwegingen en het onderste gedeelte met de handtekening.
- Verder is van belang dat er een duidelijke beschrijving van het conflict wordt gegeven in de overwegingen, zodat ook duidelijk is welke problemen precies allemaal worden afgehandeld met deze schikking.
- Afspraken van de schikking verwerken in de overeenkomst.
- Maak duidelijk wat er allemaal is afgesproken. Doet u dat niet goed, dan liggen er weer nieuwe conflicten op de loer.
- Er moet worden opgenomen dat partijen elkaar volledige en finale kwijting verlenen.
- Dat houdt in dat alles met betrekking tot het geschil is afgehandeld en dat er achteraf niet nog vorderingen openstaan.
- Dit is ook de reden dat het belangrijk is om in de considerans goed te beschrijven waarop de schikking betrekking heeft.
- Vaak wordt er ook een zogenaamde ‘entire agreement’-clausule opgenomen.
- Daarmee wordt vastgesteld dat de overeenkomst het enige is dat geldt tussen de partijen en dat eerdere mondelinge of schriftelijke uitlatingen in het onderhandelingsproces geen waarde meer hebben.
- Dergelijke clausules zijn in Angelsaksische landen keihard (daar komen ze ook vandaan). In het Nederlands recht kan er in sommige gevallen toch naar eerdere uitlatingen worden gekeken.
- Geheimhoudingsclausules staan vaak standaard in een schikkingsovereenkomst, ook als het niet echt nodig is. Het mag, maar hoeft niet.
- Het opnemen van het toepasselijk recht en de bevoegde rechter is erg verstandig, anders kun je (bij ‘grensoverschrijdende’ overeenkomsten) allerhande ellende krijgen bij een conflict.
Na het tekenen van de schikkingsovereenkomst
De schikkingsovereenkomst wordt aan het einde van de rit door beide partijen getekend. Daarna is het een kwestie van het naleven van de bepalingen.
Leeft de wederpartij de schikkingsovereenkomst niet na, dan kunt u hem/haar op basis van die overeenkomst aanspreken. Dat kan bijvoorbeeld op basis van wanprestatie. Eventueel kan dan naast nakoming, ook ontbinding of schadevergoeding worden gevraagd.
