Handleiding voor werknemer: Ontslag op staande voet

Wanneer u ontslag op staande voet heeft gekregen, zijn er veel verschillende zaken die door uw hoofd spelen. Moet u bezwaar maken? Moet u een juridische procedure beginnen? Is het ontslag wel geldig? Moet u naar het UWV om een ww-uitkering aan te vragen? Had u geen recht op een ontslagvergoeding? Is het verstandig om de zoektocht naar nieuw werk reeds te beginnen?

In dit artikel zal ik proberen om een antwoord te geven op de beste manier om met ontslag op staande voet om te gaan. Natuurlijk is elke situatie anders, waardoor in uw situatie een andere handelwijze beter kan zijn.

Als hoofdvraag geldt: Wat moet u doen wanneer u ontslag op staande voet heeft gekregen?

Niets ondertekenen en nergens mee akkoord gaan

Het is nooit verstandig om stukken van de werkgever te ondertekenen. Weet dat uw werkgever denkt dat hij een reden heeft om u te ontslaan op staande voet. Hoe goed de relatie ooit is geweest, die is nu (tijdelijk) kapot.

Zou u wel stukken ondertekenen, dan kan dat u uw ww-uitkering kosten én kan dat ervoor zorgen dat het ontslag op staande voet niet meer terug te draaien valt, dan wel dat er geen schadevergoeding of ontslagvergoeding meer te verkrijgen is.

Let wel: kán, want de stukken hoeven niet per se nadelig voor u te zijn. Het kan zo zijn dat het ondertekenen ervan juist wél gunstig is, maar daar komt u slechts achter wanneer u ze met een jurist bekijkt.

Het is belangrijk dat u dit punt volgt. Vaak hebben werknemers het idee dat een jurist de handtekening op een ongunstig stuk nog wel recht kan breien, maar dat is lastig, zeker bij het geval van ontslag op staande voet. Het kan soms wel, maar voorkomen is hier beter dan genezen.

Heeft u al getekend? Niets meer aan te doen, maar zoek goede bijstand! Moet u nog tekenen? Teken niets voordat u het heeft overlegd met een deskundige en overtuigd bent dat het stuk gunstig is.

Controleer of het ontslag op staande voet geldig is

Nu u (hopelijk) niets heeft ondertekend, moet u controleren of het ontslag op staande voet eigenlijk wel geldig is. Voor een geldig ontslag op staande voet, moet er zijn voldaan aan drie voorwaarden:

1. Er was een dringende reden om u te ontslaan. Denk aan diefstal, bedreiging, regelmatig dronkenschap of het openbaar maken van bedrijfsgeheimen;
2. Het ontslag is ‘onverwijld’ (zo snel mogelijk) gegeven nadat de werkgever/leidinggevende het vermoeden kreeg dat er een dringende reden was om u te ontslaan;
3. Op het moment dat u werd ontslagen, heeft de werkgever u ook onverwijld de dringende reden medegedeeld.

Na deze check, kunnen zich drie mogelijkheden voordoen:

• Was er een dringende reden om u te ontslaan, bent u onverwijld ontslagen én is u bij dat ontslaggesprek de dringende reden medegedeeld, dan is het ontslag op staande voet geldig. In dat geval kan het toch zinvol zijn om te onderhandelen met uw werkgever over het niet starten van een procedure in ruil voor het veilig stellen van uw ww-rechten. Het is een goed idee om dat niet zelf te doen, maar dat te laten doen;
• Twijfelt u of aan een van de voorwaarden is voldaan, dan kunt u daar elders op deze website aanvullende artikelen over vinden (zie de zoekfunctie). Bent u daarna nog steeds niet zeker of het ontslag op staande voet terecht is gegeven, dan is het aan te raden om met een jurist contact op te nemen;
• Is niet voldaan aan één van de drie voorwaarden, dan is het ontslag op staande voet ongeldig. Lees dan door wat u ertegen kunt doen.

Ontslag op staande voet ongeldig, misschien gewoon ontslag niet…

Indien niet aan alle drie de voorwaarden is voldaan, is het ontslag op staande voet niet terecht gegeven en kan het ongeldig worden verklaard (in juridisch jargon: ‘vernietigd’). Als het ontslag op staande voet vernietigd wordt, wil dat zeggen dat het ontslag juridisch gezien nooit is gegeven. Ook wil dat zeggen dat u juridisch gezien nog steeds in dienst bent.

Het minder goede nieuws: het wil niet zeggen dat er geen reden is om u alsnog te ontslaan. Het wil enkel zeggen dat ontslag op staande voet geen gepast middel is gebleken. Wellicht is ontslag niet op staande voet wel gepast in uw situatie. Een dergelijke situatie zal zich bijvoorbeeld voordoen indien uw werkgever het ontslag op staande voet niet onverwijld aan u heeft medegedeeld of wanneer u niet onverwijld de reden voor het ontslag te horen heeft gekregen.

Het is in uw specifieke situatie dus van belang om te bekijken wat de reden was om ontslag op staande voet te krijgen. Is die reden ook voldoende om u op een normale manier te ontslaan, dan is de strategie wellicht anders, dan wanneer het ontslag op staande voet totaal onterecht is gegeven.

Vernietig het ontslag op staande voet of vraag een vergoeding

Is het ontslag op staande voet onterecht gegeven, dan zijn er grofweg drie opties:

• U legt zich erbij neer en gaat door met uw leven. De meeste werknemers zullen hier niet voor kiezen omdat dit ertoe leidt dat men van het ene op het andere moment verstoken is van inkomsten. Loon wordt niet meer betaald en een ww-uitkering kan waarschijnlijk ook niet worden verkregen.
• U kiest ervoor om het ontslag te vernietigen. Vroeger werd dat gedaan via een schriftelijke verklaring aan uw werkgever, tegenwoordig moet dat via de kantonrechter. Dat moet binnen twee maanden na het ontslag gebeuren. Tevens is het meestal verstandig dat u zich beschikbaar houdt voor werk en dat mededeelt aan uw werkgever. Het is verstandig om dat in een aangetekende brief te doen zodat u dat later kunt aantonen. Dat is van belang, zodat uw werkgever u later niet kan tegenwerpen dat u niet wilde werken. U heeft door u beschikbaar te houden voor werk, nog steeds recht op loon. Leg dat uw werkgever uit én zeg erbij dat u verwacht dat hij het loon gewoon doorbetaalt.
• U kiest ervoor om een ontslagvergoeding te verkrijgen via de kantonrechter in plaats van terug in dienst te treden. Deze vergoeding kan uit meerdere componenten bestaan.

Let op in de laatste twee situaties: u dient u tot de rechter te wenden binnen twee maanden nadat het ontslag op staande voet is gegeven. In elke situatie is het verstandig om een goede jurist in te schakelen.

Dat geldt te meer nu de werkgever ongetwijfeld zijn eigen strategie bepaalt en zich bijvoorbeeld (al dan niet in dezelfde procedure) tot de rechter kan wenden met eigen verzoeken. Denk daarbij aan het verzoek de arbeidsovereenkomst te ontbinden (mocht het ontslag op staande voet worden vernietigd).

Onderhandeling

Naar verwachting wordt een eventuele procedure doorkruist door onderhandelingen met (de jurist van) de werkgever. Het kan goed zo zijn dat de werkgever helemaal geen zin heeft in de onzekerheid van een procedure en de daarbij behorende kosten. Wellicht is de werkgever ook niet zeker dat het ontslag op staande voet wel stand houdt en wil hij wel tot een onderlinge regeling komen.

Daar komt u natuurlijk enkel achter door te onderhandelen met de werkgever. Gezien de verhoudingen die door het ontslag op staande voet waarschijnlijk inmiddels zijn ontstaan tussen u en uw werkgever, zal het erg lastig zijn om zelf met de werkgever te onderhandelen. Het is meestal beter en een stuk constructiever wanneer u dat een derde laat doen. Dat zou een kennis kunnen zijn, maar kan ook een professional (jurist) zijn.

Wordt tot een akkoord gekomen, dan houdt dat meestal in dat de procedure tot vernietiging van het ontslag op staande voet zal worden afgebroken en dat er een beëindigingsovereenkomst zal worden opgesteld. Verwoordingen zijn daarbij van groot belang, want als u aanspraak wilt maken op een ww-uitkering kan het UWV de overeenkomst opvragen.

Ontslagvergoedingen bij ontslag op staande voet

Ontslag op staande voet gaat in eerste instantie niet samen met een ontslagvergoeding of gouden handdruk. Er zijn wel mogelijkheden voor de werknemer om bij ontslag op staande voet alsnog een ontslagvergoeding te ontvangen. De meest voorkomende zijn:

• In onderhandeling met de werkgever, omdat de werkgever vaak ook liever niet de onzekerheid heeft dat het ontslag op staande voet wordt vernietigd, zal hij regelmatig geld willen betalen om die onzekerheid af te kopen.
• Via de kantonrechter, indien deze een ontslagvergoeding (al dan niet bestaande uit meerdere componenten) op uw verzoek toekent.

De hoogte van de ontslagvergoeding is niet in te schatten zonder de specifieke situatie te kennen. Over het algemeen zal de ontslagvergoeding hoger zijn als u langer in dienst was, een hoger brutoloon heeft en minder te verwijten valt aan het ontslag op staande voet.

WW-uitkering aanvragen

Moet u tijdens deze procedures al een ww-uitkering aanvragen? Dat ligt er wederom aan.

• Bent u terecht op staande voet ontslagen? Dan zal het voor u lastig zijn om een ww-uitkering aan te vragen, aangezien u zogenaamd ‘verwijtbaar werkloos’ bent geworden. Dat houdt simpelweg in, dat het uw eigen schuld is dat u werkloos bent geraakt. Zoals eerder in dit artikel reeds werd aangehaald, kan het verstandig zijn om toch met uw werkgever te spreken om te bekijken of uw ww-rechten kunnen worden veiliggesteld.
• Bent u onterecht op staande voet ontslagen? In dat geval zult u vermoedelijk het ontslag op staande voet vernietigen als uw werkgever niet meewerkt. U bent op dat moment officieel niet meer werkloos – en kunt dus geen ww-uitkering verkrijgen. Uiteraard geldt dat enkel indien uw beroep op vernietiging slaagt. Gaat u voor de weg waarin u om een ontslagvergoeding verzoekt bij de kantonrechter, dan overlegt u het best met een jurist wat uw beste optie is.

Zoeken naar een nieuwe baan direct na ontslag op staande voet

Veel werknemers vragen zich ook af, of ze al op zoek kunnen naar een nieuwe baan wanneer ze ontslag op staande voet hebben gekregen. Ook daar zijn twee mogelijkheden:

• Bent u terecht ontslagen op staande voet? Dan zou u op zoek kunnen gaan naar een nieuwe baan. Let wel op dat het verzwijgen van het ontslag op staande voet bij uw vorige werkgever mag, maar dat u niet mag liegen erover wanneer u wordt gevraagd hoe de arbeidsovereenkomst is geëindigd. Doet u dat toch, dan kan dat voor uw nieuwe werkgever een reden zijn om u te ontslaan (al dan niet op staande voet).
• Bent u onterecht op staande voet ontslagen, dan zult u waarschijnlijk een juridische procedure starten indien onderhandelingen met uw werkgever niets opleveren. U stelt uzelf dan op het standpunt dat het ontslag op staande voet vernietigd moet worden. U heeft dus nog gewoon een baan. Als u dat van mening bent, waarom zou u dan gaan solliciteren? Toch gaan solliciteren (omdat u immers ook een kans heeft om de procedure te verliezen en omdat bij winst de goede verstandhouding met uw werkgever kapot is) is aantrekkelijk, maar kan zich toch in een procedure tegen u keren. Het is verstandig om deze vraag met uw jurist te bespreken.

Conclusie

Het ontslag op staande voet is ingrijpend voor u als werknemer. U moet er snel tegen optreden wanneer u het niet eens bent met het ontslag op staande voet. In dit artikel staat beschreven wanneer het ontslag geldig is en wanneer niet.

Ontslag op staande voet gaat, indien het onterecht is gegeven, samen met een gang naar de rechter. Meestal betreft dat een verzoek van de werknemer om het ontslag op staande voet te vernietigen – of een verzoek om een ontslagvergoeding, al dan niet vergezeld met (tegen)verzoeken van de werkgever.

Vaak zijn er tevens nog mogelijkheden om met de werkgever te onderhandelen om zo tot een oplossing te komen. Dat werkt uiteraard het best indien het niet door u als (oud)werknemer wordt gedaan, maar door een derde, eventueel door een juridisch professional.

Ten slotte: ontslag op staande voet is een lastig onderwerp. Het is verstandig een jurist in te schakelen gezien de grote belangen. Besluit u dat te doen, dan is het verstandig om een jurist te kiezen die ervaring heeft met het arbeidsrecht of die er zelfs in gespecialiseerd in is.