Wanneer iemand niet aan zijn verplichtingen voldoet, kunnen die verplichtingen worden afgedwongen. Dit kan uiteindelijk leiden tot beslaglegging in een of meerdere vormen.
In dit artikel zal worden beschreven welke soorten beslaglegging de Nederlandse wet kent en hoe die soorten beslaglegging precies werken. Het gaat in dit artikel enkel om de civielrechtelijke beslaglegging. Meer over beslaglegging als strafrechtelijk instrument kan worden gevonden in het artikel over straffen.
Beslaglegging
Zodra er wordt gesproken over beslaglegging, denken velen direct aan deurwaarders die binnenvallen en tv’s meenemen. Tot op zekere hoogte zit daar een kern van waarheid in, maar er zit meer achter de beslaglegging.
Zo is er voor een beslaglegging toestemming van de rechter nodig (op enkele uitzonderingen na). Een incassobureau geeft vaak wel de indruk dat ze zonder meer beslag kunnen leggen, maar dat is niet het geval. Een rechter én een gerechtsdeurwaarder zijn nodig om de beslaglegging een feit te laten zijn (zoals gezegd, op enkele uitzonderingen na, zoals hypotheekhouders (vaak de bank) en de fiscus (belastingdienst)).
Beslaglegging kent twee vormen: executoriaal beslag en conservatoir beslag. Executoriaal beslag is de beslaglegging zoals men die kent: er worden goederen of gelden in beslag genomen zodat de schuldeiser daarmee zijn vorderingen kan voldoen. Conservatoir beslag is een bewarende beslaglegging, een snelle procedure waarmee wordt voorkomen dat een schuldenaar zijn goederen kwijtmaakt (wegschenkt of voor weinig verkoopt), voordat executoriaal beslag gelegd kan worden.
Beslaglegging in de vorm van executoriaal beslag
Executoriaal beslag is, zoals hierboven is uitgelegd, beslaglegging met als doel het voldoen van de vorderingen van de schuldeiser. Voordat er executoriaal beslag kan worden gelegd, zal er meestal eerst een toewijzende uitspraak van een rechter moeten zijn geweest. In sommige gevallen is deze uitspraak niet nodig en is beslaglegging direct mogelijk.
Nadat de uitspraak die beslaglegging toewijst is gedaan, kan de schuldeiser met de uitspraak naar een deurwaarder. De deurwaarder brengt daarna een zogenaamd ‘exploot’ uit aan de schuldenaar waarin wordt aangegeven dat hij beslaglegging kan verwachten als hij niet binnen twee dagen zelf voldoet aan het vonnis van de rechter.
Wordt er niet voldaan aan die vordering, dan vindt er daadwerkelijk executoriaal beslag plaats. De zaken die in beslag zijn genomen bij de beslaglegging worden daarna aan de schuldenaar teruggegeven (wanneer dit zijn goederen waren) of worden door middel van een openbare verkoop verkocht.
Meer informatie over dit soort beslaglegging kunt u vinden in het artikel over executoriaal beslag.
Beslaglegging in de vorm van conservatoir beslag
Wanneer een schuldeiser zijn rechten te gelden wil maken door middel van beslaglegging, zal hij executoriaal beslag moeten leggen. Hij moet dus naar de rechter, een procedure die tijd kost. Voordat de executoriale beslaglegging daadwerkelijk een feit is, kan de schuldenaar de gelden bijvoorbeeld al hebben weggesluisd. Om dat tegen te gaan is er ook een vorm van ‘bewarende’ beslaglegging, conservatoir beslag.
Conservatoir beslag kan worden gelegd door het indienen van een verzoekschrift bij de voorzieningenrechter. Die doet oppervlakkig onderzoek en kan de beslaglegging dan toewijzen. Hij hoort de schuldenaar niet, zou hij dat doen, dan heeft de schuldenaar tijd om de goederen of gelden weg te sluizen. Wanneer de bewarende beslaglegging is toegekend mag de schuldenaar de goederen niet meer wegmaken.
Na het conservatoir beslag, moet de schuldeiser een procedure opstarten om executoriaal beslag te leggen. Wordt dat niet gedaan, dan vervalt het executoriaal beslag. Wordt dat wel gedaan, dan blijft de beslaglegging lopen tot het vonnis en wordt het bij een toewijzend vonnis omgezet in een executoriale titel waarmee executoriaal beslag kan worden gelegd.
Meer informatie over dit soort beslaglegging kunt u vinden in het artikel over conservatoir beslag.
Beslaglegging onder derden
Het is ook mogelijk om beslaglegging onder derden te leggen, ook ‘derdenbeslag’ genoemd. Dat houdt in dat goederen of gelden die derden beheren onder de beslaglegging vallen. Dit kan zowel met executoriaal beslag als met conservatoir beslag. Er dient in dergelijke gevallen vaak rekening te worden gehouden met een beslagvrije voet wanneer het gaat om periodieke uitkeringen.
Vaak wordt beslaglegging onder derden bij de bank gelegd, aangezien daar vaak gelden op een rekening staan. Ook beslaglegging bij de werkgever komt vaak voor, aangezien de werknemer een vordering tot loon op de werkgever heeft.
Meer informatie hierover kunt u vinden in het artikel over derdenbeslag.
Beperkingen
Bij beslaglegging moet rekening worden gehouden met een aantal beperkingen. Essentiële zaken voor de schuldenaar om in het eigen bestaan te voorzien mogen niet in beslag worden genomen.
Het gaat dan om onder meer bed en beddengoed, kleren, voorraden van voedsel en drank voor één maand en in het geval van werklui: gereedschappen die tot hun persoonlijk bedrijf behoren. Ook voor boeken, gereedschappen en onderwijsmaterialen gelden afwijkende regels voor beslaglegging.
Beslaglegging – Conclusie
Beslaglegging is een middel dat een schuldeiser heeft om een schuldenaar mee te dwingen zijn verplichtingen na te komen. Bij beslaglegging moet meestal een rechter akkoord geven, of het nu executoriaal beslag of conservatoir beslag betreft. Daarnaast moet rekening worden gehouden met een beslagvrije voet in sommige gevallen.
Wanneer u wilt onderzoeken of beslaglegging een mogelijkheid is voor uw vordering, is het verstandig om juridisch advies in te winnen. Dat geldt ook voor wanneer u de schuldenaar bent en er beslag is gelegd of wanneer beslaglegging dreigt. Win het juridisch advies zo snel mogelijk in, hoe eerder, hoe groter de kans dat de kwestie tot een goed einde kan worden gebracht.
