Wanneer iemand een ander van het leven berooft of wanneer iemand sterft door toedoen van een ander, moet er juridisch gezien de vraag worden gesteld of dat opzettelijk of onopzettelijk is gebeurd. Dit artikel gaat over de onopzettelijke vorm: dood door schuld. Achtereenvolgens komen aan bod wat dood door schuld is, wat het verschil is met doodslag en moord en welke straf iemand voor dood door schuld kan krijgen.
Dood door schuld
Volgens de wet is iemand, aan wie de dood van een ander te wijten is, strafbaar met dood door schuld. Dit houdt dus in dat er iemand is overleden door een handeling (of nalaten) van de veroordeelde, terwijl de veroordeelde dat te verwijten valt. Dit kan zijn doordat hij onvoorzichtig of roekeloos is geweest.
Zoals dood door schuld beschreven is in de wet, is er dus enkel verwijtbaarheid nodig. Voor een veroordeling hoeft niet te worden bewezen dat de dood van de ander opzettelijk is bewerkstelligd.
Verschil dood door schuld – doodslag – moord – dood door mishandeling
Het wetboek van strafrecht beschrijft een aantal delicten die allen gaan over het hebben van een aandeel in de dood van een ander. Te onderscheiden vallen dood door schuld, doodslag, moord en (zware) mishandeling met de dood tot gevolg. De verschillen zijn maar klein, maar de maximumstraffen (en meestal ook de daadwerkelijk opgelegde straffen) verschillen flink.
Dood door schuld is het minst zware misdrijf. Hierbij was er geen opzet op de dood van het slachtoffer.
Doodslag is een ander opzettelijk van het leven beroven. Dit gebeurt in een opwelling: er is geen voorbedachten rade.
Moord is het zwaarste misdrijf. Hiervan is sprake wanneer iemand opzettelijk van het leven wordt beroofd én dat met voorbedachten rade gebeurt.
Mishandeling die de dood tot gevolg heeft zit tussen dood door schuld en doodslag in. Hierbij was er wel opzet op het mishandelen van het slachtoffer, maar was het niet de bedoeling dat het slachtoffer zou sterven.
De hoogte van de straf voor dood door schuld
Wanneer er sprake is van dood door schuld, staan daar lagere straffen op dan op doodslag en moord. Dit is logisch: bij de laatste twee is er sprake van opzet (en bij moord ook nog van voorbedachten rade), terwijl bij dood door schuld geen opzet was.
De maximumstraf voor dood door schuld is twee jaren gevangenisstraf of een geldboete van de vierde categorie (19.500 euro).
Uiteraard is de daadwerkelijke straf in het geval van een veroordeling voor dood door schuld afhankelijk van de omstandigheden van het geval.
Strafverzwarende omstandigheden bij dood door schuld
Uiteraard zullen bepaalde omstandigheden bij een bepaalde zaak leiden tot een hogere straf. De straf zal bijvoorbeeld waarschijnlijk hoger zijn wanneer iemand erg onzorgvuldig is geweest en daardoor iemand om het leven is gekomen.
De maximumstraf voor dood door schuld wordt zelfs verhoogd naar vier jaar wanneer er sprake is van roekeloosheid.
Poging tot dood door schuld
Bij veel misdrijven is het mogelijk om poging tot het misdrijf te plegen. Poging tot dood door schuld is echter niet mogelijk: dat zou immers impliceren dat er sprake is van opzet, terwijl dat niet nodig was voor dood door schuld. Is er sprake van opzet, dan wordt immers gesproken van doodslag (of moord).
Voor meer algemene informatie hierover kan worden gekeken in het artikel over poging tot.
Recidive: meerdere malen worden veroordeeld voor dood door schuld
Wanneer iemand meerdere malen dood door schuld heeft ‘gepleegd’, zal dat invloed hebben op de strafmaat.
Dit komt naar voren in de daadwerkelijke straf die iemand waarschijnlijk zal krijgen wanneer hij voor de rechter staat en niet aan één keer, maar aan meerdere keren dood door schuld schuldig wordt geacht. Wanneer dit niet één voortgezette handeling is, is de maximumstraf ook nog met 1/3 verhoogd.
Wanneer iemand ooit al eerder schuldig is geacht aan dood door schuld en daarvoor wederom voor de rechter staat kan hij waarschijnlijk ook een hogere straf tegemoet zien. Van de ene kant is dat het geval omdat de rechter er rekening mee zal houden dat iemand al eerder is veroordeeld (en daar dus kennelijk niet voorzichtiger van is geworden), van de andere kant zal een eventueel nog bestaande voorwaardelijke straf worden omgezet naar een onvoorwaardelijke straf. Daarnaast is de maximumstraf met 1/3 verhoogd wanneer deze ‘recidive’ binnen 5 jaar plaatsvindt.
Dood door schuld – Conclusie
Wanneer iemands onvoorzichtigheid ervoor zorgt dat een ander om het leven komt, kan er sprake zijn van dood door schuld. Het is dus niet nodig dat iemand opzettelijk gehandeld heeft. Wanneer er sprake is van dood door schuld kunnen er alsnog forse straffen worden gegeven: de maximumstraf ligt op 2 jaar gevangenisstraf en kan in sommige gevallen nog een stuk hoger uitvallen.
Wanneer iemand wordt verdacht van dood door schuld (of dat nu terecht is of niet) is het verstandig om juridische bijstand te zoeken.