Wanneer iemand zijn betalingsverplichtingen niet meer kan nakomen, dreigt vaak een faillissement. Een faillissement kan zowel zakelijk, als persoonlijk zijn.
In dit artikel bekijken we het persoonlijk faillissement. We bekijken hoe het tot stand komt, hoe het voorkomen kan worden en wat de toekomst is voor degene die failliet is gegaan.
Persoonlijk faillissement
Het persoonlijk faillissement is een faillissement van een privépersoon, in tegenstelling tot het zakelijk faillissement, dat het faillissement van een onderneming betreft. Een persoonlijk faillissement kan een groot persoonlijk drama zijn, aangezien de curator alles zal proberen te verkopen wat er is (inclusief auto en/of koophuis).
Wanneer de failliete persoon in gemeenschap van goederen is getrouwd is het drama dubbel zo groot: het persoonlijk faillissement treft dan namelijk automatisch ook de partner.
Voorwaarden
Het aanvragen van een persoonlijk faillissement kan wanneer er is voldaan aan de voorwaarden (ook terug te vinden in het algemene artikel over faillissement):
- De privépersoon moet verkeren in de toestand te hebben opgehouden te betalen;
- Er moeten meerdere schuldeisers zijn, dus er moet een steunvordering zijn;
- De verzoeker moet daadwerkelijk een opeisbare en onbetaald gelaten vordering hebben.
Twijfelt u of er in een bepaald geval sprake is van voldoende reden om een persoonlijk faillissement aan te vragen, dan is het verstandig om advies in te winnen bij een jurist.
Persoonlijk faillissement na zakelijk faillissement
Een persoonlijk faillissement mag dan wel iets anders zijn dan een zakelijk faillissement, vaak volgt het persoonlijk faillissement een zakelijk faillissement wel op. Een aantal van de redenen daarvoor zijn:
- Bij een faillissement van een eenmanszaak wordt de privépersoon ‘meegetrokken’, aangezien er geen scheiding is tussen het ondernemingsvermogen en het privévermogen;
- Bij een faillissement van een vof of maatschap, volgt ook vaak een persoonlijk faillissement, tenzij er in de vof of maatschap met een rechtspersoon werd geparticipeerd;
- Bij het faillissement van een rechtspersoon volgt niet per se een persoonlijk faillissement, aangezien er een juridische vermogensscheiding bestaat. Toch worden bestuurders/aandeelhouders regelmatig persoonlijk failliet verklaard omdat:
- aandeelhouders/bestuurders door banken worden gevraagd om ook in privé borg te staan voor kredieten wanneer er niet genoeg zekerheden zijn;
- de curator bestuurders soms in privé aansprakelijk kan houden;
- externen (klanten/leveranciers) soms ook de bestuurders in privé aansprakelijk kunnen stellen.
Persoonlijk faillissement voorkomen
Het voorkomen van een persoonlijk faillissement of het inperken van de gevolgen ervan is een kwestie van op tijd beginnen. Een aantal maatregelen die genomen kunnen worden zijn:
- Besteed uw geld verstandig, zowel privé als zakelijk. Een persoonlijk faillissement wordt regelmatig veroorzaakt door uitbundige uitgaven. Dat is zonde en vaak goed te voorkomen.
- Zorg ervoor dat de huwelijkse vermogens van uzelf en uw partner gescheiden zijn, zodat een persoonlijk faillissement minder impact heeft.
- Stel goede huwelijkse voorwaarden op wanneer u een huwelijk aangaat;
- Bent u al getrouwd in gemeenschap van goederen? Stel dan alsnog huwelijkse voorwaarden op: dat werkt niet voor al bestaande schulden, maar wel voor toekomstige schulden.
- Zakelijk gezien kan er worden gekozen voor een juridische structuur waarin privéaansprakelijkheid niet automatisch aan de orde is (een bv/coöperatie/nv).
- Eventuele verdere privérisico’s kunnen worden afgedekt met een bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering.
- Vaak is een eenmanszaak nu eenmaal fiscaal (en administratief) veel gunstiger. In dat geval is het goed om in elk geval risico’s die u niet kunt dragen af te dekken (denk aan onder meer de bedrijfs- en beroepsaansprakelijkheidsverzekering).
Vaak is het echter al te laat om dergelijke maatregelen te implementeren en is het persoonlijk faillissement reeds aangevraagd. Wat is er dan nog te doen?
- In het geval de vordering van de verzoeker van het faillissement niet bestaat, kan verweer worden gevoerd. Dat kan bijvoorbeeld ook indien er sprake is van een conflict tussen u en de verzoeker, bijvoorbeeld over de ontbinding/vernietiging van een overeenkomst.
- Is de vordering van de verzoeker wél juist, dan wordt het faillissement afgewend door zijn vordering te betalen (of door alsnog een betalingsregeling met hem te treffen).
- Klopt de vordering, dan kan ook de steunvordering (er moeten immers meerdere vorderingen zijn) worden betaald, teneinde het faillissement te voorkomen.
Het is verstandig om een jurist te raadplegen wanneer het faillissementsverzoek reeds is ingediend. Elke situatie is anders, waardoor de beste handelswijze ook verschilt.
De nasleep: schuldsanering?
De nasleep van een persoonlijk faillissement kan extreem lang zijn: schuldeisers kunnen tot in de lengte van dagen de schuldenaar achtervolgen met claims. Voor de schuldenaar is er echter een uitweg: de WSNP, ook wel de ‘schuldsanering‘ genoemd.
Komt de schuldenaar in aanmerking voor de schuldsanering, dan zullen weliswaar zijn bezittingen worden verkocht, maar dan komt hij daarna in een (meestal) driejarig traject terecht. In die tijd moet hij zoveel mogelijk van zijn schulden afbetalen. Hij heeft een bewindvoerder die zijn geld beheert en daarvoor zorgt. Na de drie jaar, krijgt hij een ‘schone lei’ en kan hij opnieuw beginnen. De schulden zijn dan niet meer afdwingbaar.
Persoonlijk faillissement – Conclusie
Het persoonlijk faillissement is een persoonlijk drama, want (bijna) alle bezittingen van de failliete persoon worden verkocht. Dat wil vaak ook zeggen dat er verhuisd moet worden, indien men woonde in een koophuis. Gelukkig kan het persoonlijk faillissement vaak voorkomen worden door goede maatregelen te treffen, zeker indien het is veroorzaakt door een zakelijk faillissement.
Mocht de faillissementsaanvraag als zijn ingediend, dan is het van groot belang dat er zo snel mogelijk juridische hulp wordt ingeroepen. Een jurist kan bekijken of er nog mogelijkheden zijn om onder het persoonlijk faillissement uit te komen en zo ja, hoe dat het best kan worden aangepakt.
